متخصصان مهندسی و بازرسی جوش در نظام مهندسی ساختمان جایگاهی ندارند!
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط ، ساختمان متروپل یک باره فروریخت تا یادآور ریختن یک باره پلاسکو باشد، اما بدتر آنکه ساختمان‌های بسیاری در آستانه ریزش هستند و باید نگران آینده صنعت ساخت وساز کشور باشیم. بی شک فونداسیون نقش اساسی در مقاومت ساختمان‌ها دارد و کیفیت نقش تعیین کننده‌ای دارد. برای آنکه به نقش آفرینی جوش در ساختمان‌ها پی ببریم، با مهندس امیر قاسمی رئیس انجمن صنفی جوشکاران فورجینگ سربه سر میلگرد استان تهران گفتگو کردیم. ایشان کارشناس و بازرس فنی جوشکاری هستند و از سال ۱۳۸۵ در پروژه‌های فراوانی در سراسر کشور، مسئولیت و وظیفه بازرسی و کنترل کیفیت جوشکاری سازه‌های فلزی ساختمان‌های مسکونی و برج‌های زیادی را انجام داده وتجربیات بسیارمهم و ارزشمندی درزمینه مقاوم سازی سازه‌های جوش و پیچ و مهره‌ای کشور دارند. امیرقاسمی از سال ۱۳۸۷ تکنولوژی جدیدی تحت عنوان جوشکاری فورجینگ سربه سرمیلگرد را از کشور ژاپن وارد ایران کرد که با حذف اتصالات اورلپ میلگرد در پروژه‌های بتنی، باعث مقاوم سازی ساختمان‌های بتنی در برابر زلزله میشود. آنچه در ادامه آمده نتیجه گفتگو با رییس انجمن جوشکاران فورجینگ سر به سر میلگرد است.
با توجه به ریزش ساختمان متروپل، علت فاجعه و فروپاشی این ساختمان چه بود؟
با توجه به شواهد و اطلاعاتی که صرفا از تصاویر و اخبار مشاهده کردم، علت این حادثه جدای ازهر کدام از مباحث طراحی، ساخت، اجرا و نظارت ضعیف و غلط، میتواند مربوط به تخصص اینجانب یعنی جوش‌های سازه اجرا شده هم باشد. متاسفانه امکان و فرصت بازدید از محل حادثه تا این لحظه نبوده و نیست، ولی مثل فاجعه پلاسکو نباید لازم باشد که اشخاصی مثل من و دیگر متخصصین در حوزه‌های مرتبط با ساختمان، با تشکیل کارگروه‌ها و کمیته‌های فنی مثل تمام کشور‌های پیشرفته و توسعه یافته، نسبت به بررسی و واکاوی این نوع اتفاق‌ها به نتایج مهمی برای استفاده در پروژه‌ها و ساختمان‌های دیگر در ایران برسیم و واقعا به صورت عملی از نتایج استفاده کنیم که سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه، باید این هماهنگی را انجام دهند.
آیا بازرسی، کنترل کیفیت جوشکاری یا استفاده از تکنولوژی جدید جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد، می‌توانست جلوی حادثه متروپل را بگیرد؟
به خاطر اینکه اطلاعات دقیقی از علت حادثه ندارم، نمیتوانم اظهار نظر دقیقی داشته باشم، ولی بدون شک و تردید در تمام پروژه‌های ساختمانی که اسکلت و سازه از جنس فولاد است، چه درکارخانه به صورت سازه جوش و چه به صورت سازه پیچ و مهره‌ای طراحی و ساخته شده باشد. اگر سیستم‌های بازرسی و کنترل کیفیت جوش مستقر باشند و به صورت درست و طبق استاندارد و ضوابط فنی و آیین نامه‌های داخل و بین المللی، مراحل برشکاری و مونتاژ و جوشکاری یک سازه فلزی کنترل بشود، بدون شک حوادث و اتفاق‌های ناگوار به صفر یا حداقل نزدیک صفر خواهد رسید. در خصوص سازه‌ها و ساختمان‌های بتنی هم اگر از فن آوری و تکنولوژی جدید جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد که از سال ۱۳۸۷ وارد ایران کردیم که در ژاپن از سال ۱۹۵۲ استفاده میشود، در کل کشور به صورت اجباری و الزامی استفاده بشود، میتوانیم با حذف روش سنتی اورلپ میلگردها، هم حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد صرفه جویی در مصرف میلگرد در کشور بدست بیاوریم که رقم خیلی قابل توجهی است و هم میتوانیم سازه‌ها و ساختمان‌های بتنی کشور را هم مثل کشور ژاپن ضد زلزله کنیم.
با توجه به میزان حوادث کشور، آیا بازرسی و کنترل کیفیت جوشکاری در کشور به خوبی انجام نمی‌شود؟
در حال انجام است و انجام هم میشود، ولی در بعضی از شهر‌ها درست، با کیفیت و طبق استاندارد به صورت کامل و دقیق انجام نمی‌شود. بعضی از ارگان‌ها مثل بانک ها، شهرداری ها، بیمارستان ها، برج‌ها و... که مراکز حساسی هستند، باید به صورت صد در صد، کامل و با بیشترین سختگیری انجام شود، ولی یک سری مشکلات باعث ضعیف بودن این عملکرد میشود.
دقیق‌تر در مورد مشکلات بگویید؟
یکی از مشکلات این است که افرادی که تحصیلات و تخصص مرتبط با رشته مهندسی جوش، جوشکاری و بازرسی جوش دارند، در بدنه و ساختار شرکت‌های نظارتی مرتبط با سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان و مسکن و شهرسازی اصلا جایگاهی ندارند و مدرک آن‌ها نامرتبط محسوب میشود. به عنوان مثال، برای تاسیس یک شرکت بازرسی جوش ساختمان، قانون میگوید که باید مهندسین عمران تشکیل شرکت بدهند و پروانه بگیرند. مهندسین متالوژی و جوشکاری در اهمیت دوم و برای امتیاز آوردن آن شرکت هستند. یعنی یک سری شرکت‌هایی تشکیل شده و فعال هستند که ماهیت و تخصص اصلی آن‌ها جوش نیست و نمی‌توانند راندمان و کارایی لازم را داشته باشند.
با توجه به اهمیت جوش در ساختمان، در زمینه جوشکاری فورجینگ در سازه‌های بتنی چه مشکلاتی وجود دارد؟
در این زمینه مشکلات بسیاری داریم. به عنوان مثال در حال حاضر تقاضای الزامی شدن آموزش برای اپراتور‌های جوشکاری فورجینگ سربه سرمیلگرد را داریم. باید به ارگان‌هایی مثل شهرداری یا نظام مهندسی در کنار انجمن‌ها کمک شود تا این موضوع اجباری شود که یک سازنده یا ناظر پروژه از یک اپراتور جوشکار میلگرد، مدارک مربوط به کارش را مطالبه کند. داشتن گواهینامه آموزش ایمنی و مدارک عضویت در انجمن، حداقل مدارک لازم است که میتواند سلامت و کیفیت کاری پیمانکاران اجرای جوش فورجینگ سر به سرمیلگرد را تضمین کند تا یک فاجعه مثل متروپل رخ ندهد.
به عنوان یک متخصص جوش، کدام ارگان‌ها وسازمان‌ها چه کار‌هایی انجام دهند تا مثل فاجعه متروپل تکرار نشود؟
در زمینه جوش ساختمان‌ها چه فلزی و چه بتنی چند نکته باید انجام شود.
درسازه‌های فلزی ۱- حتما تآییدیه رسمی و کتبی برای استحکام جوشکاری توسط شرکت‌های عمرانی و آزمایشگاهی که یک بخشی از فعالیت آن‌ها کنار خاک و بتن کار جوش است، برای تمام ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی اجباری و الزامی شود.۲- حتما سازه‌های فلزی در کارخانه‌های معتبر و دارای دفترفنی و تجهیزات مهندسی ساخته شود و با کارخانه‌ها و کارگاه‌های غیرمجاز و غیراستاندارد ساخت سازه برخورد شود یا اصلاح شوند ۳-ساخت و سازه فلزی در محل پروژه کلا ممنوع شود و فقط ساخت در کارخانه و به صورت مهندسی و صنعتی مجاز باشد.۴-بازرسی‌های دوره‌ای از کارخانه‌های ساخت سازه و از شرکت‌های بازرسی و کنترل کیفیت انجام شود.
در سازه‌های بتنی ۱-مثل کشور ژاپن جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد از سایز ۱۸ به بالا اجباری شود و روش سنتی اورلپ جای خودش را به فورجینگ سر به سر اتصال مکانیکی بدهد.۲-جوشکاران فورجینگ حتما ملزم به داشتن گواهینامه فنی مهارت بشوند، زیرا کار جوشکاری یک کار تخصصی و وابسته به فرد است و نباید توسط افراد آموزش ندیده انجام شود.۳-جوشکاران فورجینگ حتما باید گواهینامه آموزشی در زمینه ایمنی داشته و اصول ایمنی کار با دستگاه، کار در ارتفاع و از همه مهمتر کار با گازرا یاد گرفته باشند تا حادثه انفجار کپسول در پروژه‌های ساختمانی نداشته باشیم.۴- دستگاه‌های جوشکاران فورجینگ باید توسط انجمن جوشکاران سر به سر میلگرد کالیبره و کنترل شود تا دستگاه‌های معیوب جوش‌های فاجعه بار تولید نکنند.