به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، ازدحام جمعیت در صف نانوایی‌ها موضوعی است که این روزها با هر بار گشت زدن در خیابان‌ها به چشم می‌زند. برخی شلوغی صف نانوایی‌ها را به احتمال افزایش قیمت آن ارتباط می‌دهند. عده‌ای به مصرف بیشتر نان پس از گرانی برنج و سایر کالا‌های اساسی تأکید دارند. گرچه این‌ها فرضیه‌هایی قابل تأمل هستند، اما بررسی‌ها حاکی از آن است که نانوایی‌ها هم پخت نان را کاهش داده‌اند.
اوایل سال جاری بود که دولت سهمیه آرد دولتی واحد‌های صنعتی را قطع کرد. پس از این اتفاق قیمت ماکارونی، بیسکوئیت، کیک و … تا بیش از سه برابر افزایش یافت. اما ادامه توزیع آرد دولتی به نانوایی‌ها و واحد‌های سنتی باعث شد تا برخی از این واحد‌ها بخش قابل‌توجهی از آرد دولتی را با قیمت‌هایی پایین‌تر از نرخ آزاد در اختیار واحد‌های صنفی و صنعتی قرار دهند.
حال این اتفاق علاوه بر چندنرخی‌کردن آرد، موجب کاهش پخت نان هم شد. حتی ممکن است نانوایی‌ها با این اقدام غیرقانونی قیمت نان را هم تحت تأثیر بگذارند. مسئولان دولت که بار‌ها به کنترل بازار نان تأکید کرده‌اند نیز در مقابل این اقدام فعلاً واکنشی نداشته‌اند.
کاهش پخت نان بهانه بالابردن قیمت‌ها می‌شود؟
شلوغی صف نانوایی‌ها اولین نمود بیرونی کاهش پخت نان است. طبق بررسی‌ها نانوایی‌ها با فروش آرد به جای تبدیل آن به نان حداقل سودی دو برابری به جیب می‌زنند. حال ممکن است در آینده دولت همین امر را بهانه‌ای قرار دهد تا قیمت نان را بالا ببرد. درست شبیه به آنچه در ماجرای افزایش قیمت بنزین شاهد آن بودیم. در آن مقطع قاچاق سوخت استدلال دولتمردان برای بالابردن نرخ بنزین بود، حالا هم ممکن است هزینه تخلف نانوایی‌ها را مردم بپردازند.
این در حالی است که دولت پیش از اینکه زعیم بازار‌ها و قیمت‌ها باشد، وظیفه کنترل مرز‌ها را بر عهده دارد. اما هر بار با پاک‌کردن صورت مساله این مردم هستند که متضرر می‌شوند. تولیدکنندگان بیسکوئیت، کیک، ماکارونی، شیرینی و … هم که با بهانه حذف آرد سهمیه‌ای تا بالارفتن قیمت‌ها دست از توزیع کشیدند، اکنون که آرد دولتی را از نانوایی‌ها می‌خرند حاضر به پایین‌آوردن قیمت نیستند.
در شرایطی که دولت برای حفظ نان در سفره مردم همچنان آرد را به شکل یارانه‌ای به نانوایی‌ها می‌رساند، گویا فقط این فقط مردم هستند که از این یارانه بی‌بهره می‌مانند. نانوایی‌ها که آرد را گران‌تر از نرخ دولتی می‌فروشند. واحد‌های صنفی و صنعتی هم آرد را ارزان‌تر از نرخ آزاد می‌خرند. در لابه‌لای این معاملات احتمالاً عده‌ای از دلالان هم منتفع می‌شوند. مردم برای شروع پخت نان گاه باید ساعت‌ها در صف بایستند. به‌ویژه آنکه گروهی از فعالان صنفی و صنعتی از افزایش مصرف نان پس از گرانی برنج و دیگر کالا‌های اساسی خبر می‌دهند.
مصرف نان افزایش یافت؟
طبق اعلام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به ایسنا، مصرف نان در کشور افزایش یافت. محمدرضا مرتضوی دلیل افزایش مصرف نان را افزایش قیمت سایر کالا‌ها دانست که در راستای آن بخشی از فشار خوراک دام هم به نان منتقل شد.
پیگیری‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد شلوغی صف نانوایی‌ها ارتباط چندانی هم به افزایش مصرف نان ندارد. به‌رغم این موضوع، جدیداً برای شهروندان بار‌ها پیش آمده که با رجوع به نانوایی‌ها با این جمله از سوی شاطر مواجه شده‌اند: «در صف نمانید، نان به شما نمی‌رسد. پخت نان تمام شده است.». اما چرا نانوایی‌ها دیگر علاقه‌ای به توزیع نان نشان نمی‌دهند؟
گویا باز هم پای قاچاق و توزیع خارج از شبکه آرد مطرح است. اما این سؤال پرسش مطرح است که مگر قرار نبود با «کارتی شدن نان» پای فروش خارج از شبکه آرد جمع شود؟
سود ۲ برابری فروش آرد نسبت به پخت نان
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان در توضیح علت کاهش پخت نان گفت: برای روشن‌تر شدن ماجرا به این موضوع دقت کنید. اگر نانوایی بخواهد یک کیسه آرد را نان بپزد و به فروش برساند، چیزی حدود ۳۰۰ هزار تومان برای نانوا سودآوری دارد. اما فروش خارج از شبکه همان یک کیسه آرد ۶۰۰ هزار تومان سود به همراه می‌آورد. این در حالی است که دولت تنها ۱۵ درصد مابه‌التفاوت پخت آرد را به نانوایی‌ها پرداخت می‌کند.
بر اساس اعلام محسن لزومیان این موضوع به معنای آن است که فروش آرد خارج از شبکه، همچنان برای نانوایی‌ها به‌صرفه‌تر است. یعنی پخت کمتر نان و ازدحام بیشتر جمعیت در نانوایی‌ها.
او افزایش مصرف نان توسط مردم را تائید نکرد و در پاسخ به این سؤال که با کارتی کردن نان مگر قرار نبود جلوی قاچاق آرد گرفته شود، توضیح داد: این طرح هنوز در حال راه‌اندازی است.
لزومیان تأکید کرد: در حال حاضر آرد کیلویی ۱۶ هزار تومان در خارج از شبکه توسط نانوایی‌ها کیلویی ۸۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. همین موضوع باعث کاهش پخت نان و هجوم مردم به نانوایی‌ها شد. برای مثال اگر نانوایی ۱۰ کیسه نان پخت می‌کرد، امروز پخت آن به هفت کیسه رسید. مابقی آرد را نانوایی بعضاً به شیرینی‌پزی‌ها، نان فانتزی‌ها، رشته بری‌ها و … می‌فروشند.