به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، از اکوادور گرفته تا آفریقای جنوبی، کمبود سوخت و خاموشی، کشورهای وابسته به واردات را در آشفتگی اقتصادی فرو برده است و دولت‌های مستاصل را برای یافتن راه‌حل به تکاپو انداخته است. در سریلانکا که تحت بحران‌های فزاینده است، کمبود شدید مقامات را مجبور کرده است که دستورات کار از خانه صادر کنند. پاکستان برای کاهش فشار ناشی از قطعی‌های طولانی مدت برق به کوتاه کردن هفته کاری خود متوسل شده است، همچنین شاهد تظاهرات در پاناما بر سر افزایش قیمت‌ها هستیم.
جیسون بوردوف، کارشناس انرژی در دانشگاه کلمبیا، گفت: ما در حال تجربه اولین بحران جهانی انرژی هستیم. اثرات موج‌دار در سطح جهانی دیده می‌شود و من فکر نمی‌کنم که هنوز بدترین آن را دیده باشیم.
بازار‌ها پیش از جنگ روسیه در اوکراین، در نتیجه ترکیبی از بیماری همه‌گیری، کندی زنجیره تامین و شوک‌های آب و هوایی در تنگا بود. این امر با کاهش صادرات گاز روسیه همراه شد که اروپا را مجبور کرد برای تامین منابع خود به جای دیگری روی آورد و قیمت‌ها را در بازار جهانی افزایش داد. اکنون، همانطور که گرمای شدید ناشی از تغییرات آب و هوایی این بحران را تشدید می‌کند و چالش‌ها عمیق‌تر شده‌اند. بوردوف می‌گوید: این یک سیستم جهانی به هم پیوسته است. وقتی در یک مکان فشار وارد می‌کنید، در جای دیگری احساس می‌شود.
آخرین باری که جهان یک بحران فاجعه بار انرژی را تجربه کرد - البته فقط برای نفت - در دهه ۱۹۷۰ بود و اوپک تحریمی را اعمال کرده بود که موجی از شوک به صنعت نفت وارد کرد. آنتوان هالف، کارشناس مرکز سیاست جهانی انرژی دانشگاه کلمبیا، گفت که این بحران باعث تولد آژانس بین المللی انرژی (IEA) شد و کشورهای صنعتی را به توسعه ذخایر استراتژیک برای آماده سازی برای اختلالات عرضه در آینده سوق داد. اما بسیاری از اقتصاد‌های نوظهور و کشور‌هایی که دارای بدهی هستند، این تکیه‌گاه مشابه را ندارند و آن‌ها را به ویژه در معرض هرگونه اختلال قرار می‌دهد.
هالف گفت: امروز، ما گروه جدیدی از کشور‌ها را داریم، کشورهای کوچک‌تری که به سرعت در حال توسعه هستند و انرژی بیشتری مصرف می‌کنند و این نشانه بزرگی است که توسعه اقتصادی آن‌ها را منعکس می‌کند. اما این باعث شده که آن‌ها در برابر خطرات اختلال بسیار آسیب پذیرتر شوند، چون بخشی از شبکه آژانس بین المللی انرژی نیستند.
پاکستان را در نظر بگیرید که برای کنار آمدن با قطع برق تلاش می‌کند. یا اکوادور را در نظر بگیرید، جایی که اعتراضات مرگبار بر سر افزایش قیمت سوخت و هزینه‌ها، کشور را در ماه ژوئن تقریباً به بن بست رساند. در هفته‌های اخیر، غنا و کامرون درگیر اعتراضات به قیمت و کمبود سوخت بوده‌اند. آرژانتین و پرو نیز همینطور بود و افزایش هزینه‌های انرژی باعث اعتصاب‌ها و تظاهرات شده است.
بوردوف گفت: فقیرترین کشورهای جهان از نظر اقتصادی در حال حاضر با مشکل مواجه هستند، در موقعیت‌های مالی ضعیفی قرار دارند و فقط برای تامین انرژی در حال مبارزه هستند. فکر می‌کنم خطر خاموشی‌ها و مشکل روشن نگه داشتن چراغ‌ها و روشن شدن برق را در بخش‌هایی از جهان که درآمد کمتری دارند و شبکه‌های برق پایداری برای شروع ندارند را خواهید دید.
برخی از کشور‌ها در حال حاضر در تاریکی هستند. آفریقای جنوبی، که مطمئناً با کاهش بار بیگانه نیست با یکی از بدترین بحران‌های انرژی خود دست و پنجه نرم می‌کند و دچار خاموشی‌های ناگهانی شده است. کوبا نیز که قبلاً از قطعی برق گسترده رنج می‌برد، همینطور است.
برای جلوگیری از رسیدن به سرنوشت مشابه، سایر کشور‌ها به زغال سنگ روی آورده‌اند. با تشدید بحران انرژی در ماه می، هند متعهد شد که معادن زغال سنگ را دوباره راه اندازی و تولید را افزایش دهد. در ماه ژوئن، واردات زغال سنگ هند به رکورد بی‌سابقه‌ای رسید. راج کومار سینگ، وزیر انرژی هند در این ماه هشدار داد و این کشور ممکن است برای مدت طولانی در آن باشد.
هلیما کرافت، کارشناس انرژی در RBC Capital Markets، گفت که این اختلالات بخشی از تصویر بزرگتر از درگیری در اوکراین است که بازار‌های کالا را متلاطم و اقتصاد جهانی را متحول کرده است. علاوه بر انرژی، دو کشور بخش قابل توجهی از صادرات گندم جهان و نهاده‌های اصلی تولید کود را نیز به خود اختصاص می‌دهند که هر دو در طول بحران کاهش یافته‌اند.
کرافت گفت: این فقط داستان نفت یا گاز نیست. این داستانی در مورد محصولات کلیدی کشاورزی، یک بحران جهانی غذایی بالقوه و از نظر سیاسی بسیار خطرناک است، زیرا باعث بدبختی بسیاری برای بسیاری از شهروندان می‌شود.
از آنجایی که کشورهای اروپایی عرضه نفت روسیه را محدود کردند، هم چین و هم هند به سمت خرید ذخایر ارزان‌تر آن حرکت کردند و مسکو اکنون به بزرگترین تامین‌کننده پکن تبدیل شده است. اما مصرف بالای آن‌ها به این معنی نیست که خود چین و هند نیز در نتیجه بحران اقتصادی با ضرر‌های اقتصادی مواجه نخواهند شد، حتی با وجود کاهش قیمت روسیه، هر دو برای سایر واردات انرژی خود بهای چشمگیری می‌پردازند. فرناندو فریرا، مدیر سرویس ریسک ژئوپلیتیک در گروه انرژی راپیدان، گفت: در اینجا تأثیر مالی وجود دارد که به طور کامل با واردات نفت روسیه خنثی نمی‌شود، حتی اگر با تخفیف شدید باشد.
این بازار‌ها ممکن است در زمستان پیش رو با شوک دیگری روبرو شوند، زمانی که مجموعه کاملی از اقدامات اروپایی برای هدف قرار دادن نفت روسیه احتمالا آغاز شود، اما موانع زیادی بر سر راه وجود دارد. کرافت گفت: ما می‌توانیم به دنبال اختلال بیشتر در بازار انرژی و قیمت‌های بالاتر نفت در ماه دسامبر، بسته به نحوه اجرای این تحریم‌ها باشیم.
کارشناسان باور دارند آینده این بحران عمیقاً به تداوم درگیری اوکراین که هیچ نشانه‌ای از توقف نشان نمی‌دهد، در هم تنیده است. فریرا گفت: تا زمانی که این درگیری ادامه داشته باشد، بحران نیز ادامه خواهد داشت./ایلنا