نوشتاری از: لیلا صالح آبادی، مشاور خانواده
در تعریف صبــر می توان گفت: مقاومــت در برابــر ســختی‌ها و از دســت نــدادن تـاب و قـرار و استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است که نقطه مقابل آن «جزع» و بی تابی است که به معنای از دست دادن مقاومت و تسلیم شدن در برابر مشکلات است.
صبرواستقامت درسی آموخته از واقعه کربلاست درواقع یکی از درس‌های مهم حادثه عاشورا «صبر و استقامت» می‌باشد که در گفتار، رفتار، جهاد و شهادتِ عاشوراییان جلوه‌گر است حضرت زینب (س) الگوی صلابت وصبر واستقامت در واقعه کربلاست حوادثی که عالم را دگرگون کرد، اما دریای دل حضرت زینب (س) را به تلاطم نیانداخت و این نشان از صبر و آرامش الهی دارد. با الهام ازخانواده عاشورایی میتوان نقش صبر رادرخانواده اینگونه بررسی نمود که، در خانواده باصبر میتوان زندگی شیرین، دلنشین و توام باگرمی وآرامش داشت که باعث حفظ ذخیره نشاط روحی می‌شود و اراده انسانی را نیرومند می‌سازد، از دیــدگاه روانشــناختی، صبــر واستقامت را می‌تــوان یکــی از روشهــای خودتنظیمــی دانســت کــه موجــب اعتــدال روان آدمــی می‌گــردد. کــه انســان را در مقابــل محرک هــای درونــی (از قبیــل افــکار و حــالات ماننــد غضــب و خشــم) و یــا محرکهــای محیطــی (ماننــد مواجه بــا حــوادث ناگــوار، ناکامی هــا) متعــادل نــگاه مــی دارد.
صبــر کــردن موجــب آرام مانــدن افــراد در مواجه بــا ناکامی هــا و رنج هــا می‌گــردد، انســان صبــور بــدون شــتاب و عجلــه منتظــر می‌مانــد تــا شــرایط محیطــی بــرای تصمیــم مناسـب او آمـاده گـردد، لذا انســانی صبــور اســت کــه هــم آرامــش روانــی دارد و هـم در عمـل اقدامـی نســنجیده مرتکــب نمی‌شــود.
شکیبایی:
مهارتی است که می‌بایست آنرا آموخت و برای نهادینه کردن آن تمرین و ممارست کرد. درواقع یاد بگیرید که نبود آن را تشخیص دهید و بدانید که چه زمان باید عملکرد خود را تغییر دهید یا عقب بایستید و صبر کنید. در هنگام مواجه خانواده با عوامل خطرپذیر و به ویژه رویارویی با بحران‌های خانوادگی، انعطاف پذیری به عنوان عامل حمایت کننده و بهبود بخش ظهور پیدا می‌کند تا ثبات خانواده را حفظ کند. در زندگی روزمره ممکن است هر یک از اعضاء خانواه مرتکب اشتباه و رفتاری ناخوشایند شوند که با صبر و شکیبایی میتوان علاوه بر چشم پوشی به ابراز محبت و نیکی پرداخت پس با صبر است که میتوان فضای زندگی مشترک و خانواده را لذت بخش و سرشار از مهر و محبت کرد.
خانواده تاب آور و مقاوم خانواده‌ای است که اگر با مصیبتی مواجه شود، از هم گسسته نمی‌شود و اعضای خانواده پشت به پشت یکدیگر در مقابل مصایب از یکدیگر حمایت می‌کنند. چنین خانواده‌هایی از قدرت حل مسأله. فرایند‌های تعاملی موثر، انعطاف پذیری، امیدواری، حمایت اجتماعی و سلامت عاطفی و فیزیکی برخوردار هستند.
یکـی از عمـده تریـن مشـکل افـراد در زندگـی شـتاب زدگـی، بـه طـور تکانشـی تصمیـم گرفتـن در شـرایط حسـاس زندگـی اسـت. تکانشـی عمـل کـردن موجـب شکسـت در تصمیـم گیـری هــای روزانــه میشــود. بــه همیــن جهــت اســت کــه آمــوزش صبــر بــه کــودکان از همــان اوایــل دوران کودکــی ضــروری اســت.
بدون صبر و گذشت فضای گرم خانواده متشنج خواهد شدو اختلاف جزئی بین زوجین و حتی والدین با فرزندان بدون داشتن صبر، ایثار و فداکاری می‌تواند بسیار خطرناک باشد چرا که با اختلاف‌های جزئی فضای گرم خانواده به سوی بی‌نشاطی و حتی خشونت مبدل می‌شود؛ لذا بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و مفاسد اخلاقی ریشه در بی‌صبری و بی‌احترامی در خانواده‌ها دارد.
عوامل تاب آوری در خانواده شامل مواردی نظیر راهبرد‌های حل مسأله فرآیند‌های تعاملی مؤثر، مهارت‌های زندگی است. ظهور مجموعه‌ای از این عوامل که نقش‌های چندگانه‌ای را ایفا می‌کند، اعضا خانواده باید در برابر مشکلات و موانع زندگی مهارت لازم را فرا گیرند تا در برابر ناملایمات، سختی‌ها و نواقص با نیکی و محبت برخورد کنند. ارتباط موثر بین خانواده نقش موثری در ارتقای تحکیم بنیان خانواده و اخلاق اجتماع دارد.