به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت که توافقی در ارتباط با مسأله هسته‌ای ایران صورت نگرفته است و چنین توافقی تا زمانی که تمامی مسائل حل و فصل نشود، وجود نخواهد داشت.
وی بدون اشاره به بدعهدی‌های کشورش در قبال برجام، مدعی شد که موضع آمریکا روشن است؛ در صورت تصمیم آمریکا برای بازگشت به تعهدات برجامی خود، ما آماده بازگشت به توافق هستیم.
مالی افزود که برای ما این بازگشت به لحاظ تسهیل‌هایی که باید در تحریم‌ها صورت بگیرد و گام‌هایی که ایران باید برای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود بردارد، کاملا مشخص است.
راب مالی همچنین درباره گزارش اخیر «وال استریت ژورنال» مبنی بر اینکه در صورت همکاری ایران با آژانس اتمی، آمریکا و اروپا به بسته شدن پرونده تحقیقات این نهاد بین‌المللی از چند مکان در ایران کمک خواهند کرد، مدعی شد که ما هیچ فشاری بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای کنار گذاشتن این موضوعات باقی مانده وارد نمی‌کنیم و پرونده این مسائل تنها زمانی بسته خواهند شد که ایران از نظر فنی پاسخ‌های معتبری را به آژانس ارائه دهد.
وی افزود که ما هیچگونه مذاکره‌ای در خصوص پایین آوردن استاندارد‌های خود برای تجارت شرکت‌های اروپایی یا دیگر کشورها با ایران انجام نداده‌ایم و آن‌ها باید به تحریم‌هایی که توسط ما اعمال شده است، احترام بگذارند.
نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در ادامه گفت‌وگوی خود تشریح کرد که طرفین به پایان مذاکرات رسیده اند؛ یا شکست یا توافق.
دیپلمات‌های اروپایی آخرین تلاش‌هایشان را برای شکستن بن بست مذاکرات احیای برجام به کار گرفته اند و در آخرین پیش نویس ارائه‌شده از سوی جوزپ بورل در مذاکرات اخیر وین نیز این مساله مطرح‌شده است؛ در این رابطه لارنس نورمن در وال‌استریت‌ژورنال نوشت: «دیپلمات‌های اتحادیه اروپا امتیاز جدیدی را به تهران پیشنهاد کرده اند که هدف آن پایان‌دادن سریع به تحقیقات سازمان ملل درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته جمهوری‌اسلامی است.»
در ادامه مطلب وال‌استریت‌ژورنال آمده است: «در پیش نویس این پیشنهاد از سوی اتحادیه اروپا، ایران با پرداختن به نگرانی‌های آژانس قبل از اجرایی‌شدن توافق موافقت می‌کند و می‌گوید انتظار می‌رود ایران به سوالات آژانس «با هدف شفاف سازی» پاسخ دهد.» این پیشنهاد اتحادیه اروپا در حالی مطرح می‌شود که درخواست ایران دررابطه با پایان‌دادن به مساله پادمان و تحقیقات آژانس بین المللی درباره سه مکان ادعایی یعنی سه سایت ورامین، مریوان و تورقوزآباد یکی از اصلی‌ترین موارد اختلافی باقی‌مانده است.
پرونده‌ای که یکبار سال۱۳۹۴ و چند‌ماه بعد از امضای توافق برجام با امضای آژانس بسته شد، اما دوباره با تلاش‌های بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی و مطرح کردن ادعا‌های بی اساس این پرونده بازگشایی و براساس آن نیز خردادماه سال‌جاری، قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای‌حکام صادر شد. البته هفته گذشته وال‌استریت‌ژورنال در مطلبی نوشته بود که مقامات اروپا و آمریکا گفته اند ایران باید با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند و تاکید کرده اند که برای خاتمه‌دادن تحقیقات یا تعیین ضرب الاجل مشخص برای کار آژانس مداخله نمی‌کنند، اما ظاهرا در حال‌حاضر موضع اروپایی‌ها تغییر کرده و می‌خواهند از هیچ تلاشی برای احیای برجام و رفع مشکلات باقی‌مانده دریع نکنند.
بیم و هراس روسی
در این بین میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی وین در یک نشست خبری همزمان با آن‌که گفت متن سند احیای برجام تقریبا به‌طور کامل موردتوافق قرار گرفته، افزود: «ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سوالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متن می‌توان گفت توافق صورت‌گرفته است.» نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین المللی با بیان اینکه متن ارائه‌شده از سوی طرف غربی برای احیای برجام بد نیست، گفت که تقریبا به‌طور کامل بر سر آن توافق صورت‌گرفته است.
وی در عین حال تاکید کرد که همین چند کلمه می‌تواند به مانعی برای توافق بدل شود، همان‌گونه که پیش از این هم در جریان مذاکرات وین رخ داده بود. اولیانوف اضافه کرد: «امیدوارم این اتفاق نیفتد، متن بد نیست و یک سازش بسیار معقول است. این گزینه‌ای است که اصولا همه طرف‌ها راضی هستند و در عین حال همه نارضایتی خاصی از برخی مفاد پروژه را تجربه می‌کنند.»
پایان مذاکرات نزدیک است
نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در ادامه گفت‌وگوی خود تشریح کرد که طرفین به پایان مذاکرات رسیده اند؛ یا شکست یا توافق. اولیانوف با بیان اینکه در آینده هیچ مذاکره طولانی‌مدتی وجود نخواهد داشت، تصریح کرد که ایران ممکن است اصلاحاتی را برای متن نهایی به غرب پیشنهاد کند. نماینده روسیه گفت: «این سومین یا چهارمین متن نهایی توافق است که از ماه مارس (اسفند) به این‌سو به یاد دارم. وضعیت قابل‌درک نیست و ممکن است هفته آینده، حتی اوایل همین هفته ایده بهتری به ذهن طرفین برسد.» واسیلی نبنزیا، معاون وزیر امورخارجه روسیه نیز در رابطه با پیش نویس ارائه‌شده، تاکید کرد این بدان معناست که توافق خوب و مناسب در دسترس است.
نوبت تصمیم آژانس است
همچنین وال‌استریت‌ژورنال در گزارش خود تاکید کرد که بر اساس پیش‌نویس مطرح‌شده در وین اگر تهران همکاری کند، ایالات‌متحده و سایر طرف‌های گفتگو از شورای‌حکام می‌خواهند که تحقیقات را کنار بگذارند. درواقع اگر همه طرف‌های توافق یعنی آمریکا، ایران، آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین با متن پیشنهادی موافقت کنند، آژانس بین المللی انرژی اتمی را در شرایط دشواری قرار می‌دهد و اجرای توافق تا حد زیادی متکی بر ارزیابی این نهاد از همکاری تهران می‌شود.
ضرب الاجل غیررسمی به طرفین؟
حال مهم‌ترین بخش ماجرا این است که در متنی که وال‌استریت‌ژورنال منتشر کرده، دو منبع مطلع از مذاکرات گفتند که اتحادیه اروپا به ایران و سایر طرف‌ها گفته است که تا ۱۵اوت (۲۴ مرداد) به متن پاسخ مثبت یا منفی بدهند. هرچند پیشتر بار‌ها ایران اعلام کرده بود که هیچگونه ضرب الاجلی را درخصوص مذاکرات نخواهد پذیرفت و روز پنج‌شنبه نیز میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی واقع در وین، در توییتر نوشت: «وزارت‌خارجه روسیه گفته است که طبق گفته سخنگوی اتحادیه اروپا مشارکت کنندگان در مذاکرات وین با یک حق‌انتخاب مواجهند. آن‌ها یا باید متن فعلی را بپذیرند یا باید بپذیرند که مذاکرات شکست‌خورده است، اما کمیسیون مشترک برجام به هماهنگ کننده اتحادیه اروپا اجازه نداده که چنین اظهاراتی را مطرح کند.» همزمان ایوان نچایف، معاون سخنگوی وزارت‌خارجه روسیه نیز گفت: «طرف روسی تاکید دارد که زبان اولتیماتوم درخصوص مسائل حساس از جمله احیای توافق هسته‌ای جواب نخواهد داد.»
پیتر استانو، سخنگوی سرویس اقدامات خارجی اتحادیه اروپا روز سه شنبه در جمع خبرنگاران با اشاره به مذاکرات وین گفته بود: «دیگر فضایی برای مذاکرات باقی نمانده است. ما متن نهایی را در اختیار داریم. حال باید این‌بار تصمیم‌گیری شود. پاسخ «آره یا نه» است. ما از تمامی طرفین انتظار داریم تا بسیار سریع در این‌باره تصمیم‌گیری کنند.» این سخنان استانو در راستای ضرب الاجلی است که اکنون وال‌استریت‌ژورنال از آن سخن می‌گوید.
ارزیابی در تهران و واشنگتن
این در حالی است که هم ایران و هم آمریکا ارزیابی خود را از پیش نویس ارائه‌شده آغاز کرده اند؛ در این راستا، یک دیپلمات ایرانی گفت: «جمهوری‌اسلامی ایران در حال بررسی پیشنهاد‌های دریافتی است تا نسبت به تامین خواسته‌های خود اطمینان حاصل کند.»
یک دیپلمات ایرانی مطلع از روند مذاکرات گفت: «پیشنهاد‌های اروپا در صورتی قابل‌قبول است که در موضوعات مختلف از جمله ادعا‌های سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی، تحریم‌ها و تضمین، برای ایران اطمینان ایجاد کند.» وی ادامه داد: «ایران باید بررسی کند که آیا این پیشنهاد‌ها تضمین‌کننده خواسته‌های ایران در حوزه‌های مختلف از جمله ادعا‌های سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی، تحریم و تضمین برای پایداری توافق هست و آیا می‌تواند در این موضوعات اطمینان‌آور باشد یا خیر.» همچنین نورنیوز شبکه خبری نزدیک به شورای‌عالی امنیت ملی، در گزارشی که روز پنج‌شنبه منتشر کرد نوشت: «بلافاصله پس از بازگشت هیات مذاکره کننده ایران از وین، فرآیند بررسی ایده‌های طرح‌شده از سوی هماهنگ کننده اتحادیه اروپایی در سطح کارشناسی آغاز شده و همچنان ادامه دارد.»
پیشتر اعلام‌شده بود که هیات‌های مذاکره کننده کشور‌های حاضر در وین قرار است ایده‌های ارائه‌شده از سوی «انریکه مورا» در مورد برخی موضوعات را در پایتخت‌ها بررسی کنند. بر اساس گزارش‌های دریافت شده تا روز پنج‌شنبه هنوز جلسه‌ای در سطح عالی برای بررسی ایده‌های هماهنگ کننده اتحادیه اروپایی در تهران تشکیل نشده بود و بر اساس روال معمول پس از اتمام فرآیند بررسی‌های کارشناسی، نتایج اولیه برای جمع بندی نهایی به سطوح تصمیم‌گیری ذی‌ربط ارائه خواهد شد.
مقامات ایران روز سه‌شنبه گفتند که آن‌ها فقط بررسی متن را آغاز کرده اند. در روز‌های اخیر ایران تاکید کرده که ممکن است به گفتگو‌های بیشتری نیاز باشد. از دیگر سو یک سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا درخصوص پیشنهاد اروپا گفت: «ما متن نهایی پیشنهادی اتحادیه اروپا را به دقت مطالعه می‌کنیم و پاسخ خود را به آن‌ها خواهیم داد.»
یک مقام ارشد آمریکایی نیز گفت که واشنگتن می‌خواهد شاهد حل و فصل تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد. این مقام افزود: «تنها راه برای تحقق این امر این است که ایران اطلاعات موردنیاز را در اختیار آژانس قرار دهد. این موضع ماست، صرف‌نظر از اینکه در متن تفاهم بیاید یا در جای دیگر.»
همچنین ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به اینکه چه توضیحی می‌تواند درباره وضع فعلی احیای توافق هسته‌ای ارائه دهد و آیا می‌توان انتظار پاسخی سریع به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق را داشت یا نه، گفت: «ما و اروپایی‌ها به وضوح نشان داده ایم که آماده نهایی و اجرایی‌کردن فوری توافق مذاکره شده در وین برای بازگشتی دوجانبه به اجرای کامل برجام هستیم، اما برای اینکه این اتفاق بیفتد، ایران باید تصمیم بگیرد که خواسته‌های اضافی فرابرجامی را کنار بگذارد.» به گزارش «ایسنا» وی افزود: «به اتفاق متحدان و شرکایمان در حال آماده‌شدن برای هر دو سناریو هستیم، هم سناریویی که بازگشت دوجانبه به برجام در آن وجود دارد و هم سناریویی که در آن از بازگشت دوجانبه به برجام خبری نیست.»/تجارت نیوز