به گزارش پایگاه خبری‌تحلیلی خطوط؛ طبق قوانینی که در سازمان نظام پزشکی وجود دارد، جایی برای خطا و قصور، مشخص و مجازات‌هایی تعیین شده است. در رابطه‌ی بین پزشک و بیمار، پزشک موظف است از تمامی استعداد‌ها، تجهیزات، امکانات و قابلیت‌های خود بهره گیرد و همچنین چارچوب‌های قانونی را فراموش نکند. در خصوص این موضوع خبرنگار سلامت خطوط گفت‌وگویی با محمدرضا محبوب‌فر کارشناس حوزه سلامت و بحران‌های محیطی داشته، که به شرح زیر است:
تخلف یا قصور پزشکی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
ما در حرفه پزشکی و پیراپزشکی نمی‌توانیم ادعا کنیم که کلیه رفتارات و اعمال‌ها بدون خطا است، اما بعضی اوقات پزشک به دلایل مختلف به وظایف خود عمل نمی‌کند و نتیجه‌ای متفاوت از حالت نرمال و عادی حاصل می‌شود. در این مورد اعلام تخلف یا قصور پزشکی می‌کنیم و پیامد این موضوع برای پزشک و بیمار متفاوت است.
نظر شما در مورد خطای پزشکی چیست؟
در مورد خطای پزشکی باید بیان کنم که معمولا پزشکان ماهیت عمدی ندارند، ضمن اینکه قانون نیز برای دفاع از حقوق بیمار راهکار‌هایی اندیشید. طبق قانون مجازات اسلامی؛ «چنانچه طبیب پیش از شروع درمان یا اعمال جراحی از مریض یا، ولی او براعت حاصل کرده باشد، ضامن خسارت جانی یا مالی یا نقص عضو نیست.» خیلی از حقوقدان‌ها معتقدند اگر پزشک در تشخیص بیماری دچار اشتباه شود اشتباه او در عمل جراحی نوعی از خطا است.
در حال حاضر شاهد قصورات پزشکی در ایران هستیم، علت این مسئله را چه می‌دانید؟
در این روز‌هایی که تورم و گرانی افزایش پیدا کرده و پزشکان نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند مثل مسائل کارت‌خوان، مالیات و با توجه به خط فقری که این روز‌ها وارد حرفه پزشکی شده، قصور پزشکی وارد شده است.
پزشکانی که دچار قصورات پزشکی شده‌اند، در چه شرایطی قرار دارند؟
با توجه به اثرات مشکلات عدیده اقتصادی، معیشتی و مشکلات شغلی و حرفه‌ای که پیش آمده، پزشکان جامعه در حالت تلاطمات روحی و روانی به سر می‌برند. حتی خیلی از پزشکان در حال حاظر مجبور به رها کردن منطقه‌های خود و در مکان‌هایی که چندین پزشک دیگر وجود دارد، مستقر شدند. این مسئله پزشکان منجر به برخی بی‌مبادلاتی‌ها و حواس‌پرتی‌ها شده است که این نیز موضوع خطرناکی است.
در حال حاضر بیشترین شکایت قصور پزشکی مربوط به کدام از پزشکان است؟
متاسفانه بیشترین شکایت قصور پزشکی در ایران گزارش و شکایت از پزشکان در دور تند قرار گرفته است. در حال حاضر بیشترین شکایت علیه دندان‌پزشکان، متخصصان زنان و زایمان، جراحی‌های عمومی، متخصصان ارتوپد و سپس پزشکان عمومی است.
در مورد قصورات پزشکی که بین سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۹۶ رخ داده است چه نظری دارید؟
براساس پژوهش‌های محققان کشور، بیشترین قصور پزشکی در ایران در بازه زمانی۱۳۷۳ تا ۱۳۹۶ مورد بررسی قرار گرفته است. در آن سال‌ها وضعیت اقتصادی مثل امروز فاجعه نبوده است یعنی آزادسازی ارز، افزایش تعرفه‌ها و افزایش مشکلات حرفه پزشکی صورت نگرفته بود.
مشکلات اقتصادی چه تاثیری بر سلامت فرد و اقدامات پزشکان گذاشته است؟
خیلی از بیماران و افراد جامعه تا زمانی که به وضعیت حاد نرسند به پزشک مراجعه نمی‌کنند و یکی از دلایل آن‌ها مشکلات اقتصادی است، چون دیگر به علت افزایش تعرفه‌ها، پزشکی و درمان جایگاهی در سبد خانوار ایرانیان ندارد. حتی گاهی اوقات بیماری وجود دارد، اما تشخیص درست از طرف پزشک به علت مشکلات اقتصادی مثل مسائل مالیات صورت نمی‌گیرد.
در حال حاضر چند درصد از پزشکان محکوم و مجبور به پرداخت خسارات شدند؟
پزشکان در ۴۷درصد از پرونده‌های قصور پزشکی، محکوم به پرداخت ده میلیون تومان جریمه شده‌اند
اکنون پزشکان خطا‌کار زیر ذره‌بین سازمان نظام پزشکی و مجامع حقوقی در قوه‌قضاییه هستند و متاسفانه با افزایش تعداد این دسته از پزشکان روبه‌رو هستیم. طبق این مسئله، در ۴۷درصد از پرونده‌های قصور پزشکی، پزشکان محکوم و مجبور به پرداخت خسارات بیماران و یک جریمه حداکثر ده میلیون تومانی برای اینان در نظر گرفته شده است. حتی اگر فردی در حوزه سلامت مداخله غیر‌مجاز انجام دهد، حداکثر جریمه آن ده میلیون تومان است. این رقم در سال‌های قبل تصویب شده، اما متناسب با تورم رشد نکرده است.
عکس‌العمل بیماران در مقابل قصورات پزشکی باید چگونه باشد؟
بیماران باید به دلیل مداخلات غیر‌مجاز به مراجع قانونی مراجعه و شکایت کنند، اما متاسفانه در این مسئله به حقوق بیماران توجهی نشده است یعنی جایی برای مراجعه و شکایت وجود ندارد. متاسفانه قانون در این زمینه خیلی ضعیف عمل می‌کند.
جریمه افراد پزشک‌نما‌ها به چه صورت است؟
مسئله پزشک‌نما‌ها باید پیگیری شود حتی جریمه این دسته از افراد یا افرادی که وانمود می‌کنند پزشک هستند فقط ده‌ملیون تومان است. متاسفانه فعالیت پزشکان قلابی چه به صورت زیرزمینی و چه به صورت علنی در جامعه افزایش پیدا کرده و سازمان نظام پزشکی قوانین سختی برای این افراد در نظر گرفته است، اما هنوز خبری از این قوانین نیست.
پرونده‌های قصور پزشکی در چه شرایطی هستند؟
پرونده‌های قصور پزشکی در حال حاظر زیر تیغ پزشکی قانونی قرار گرفته به طوری که درحال حاضر ۵۰ درصد از ۳۰ هزار پرونده خطا‌های پزشکی درسال گذشته در سازمان پزشکی قانونی تایید شده. همچنین طبق تحقیقات انجام‌شده رییس نظام پزشکی از تشکیل ۷ هزار و ۵۰۰ پرونده قصور پزشکی در سال ۱۴۰۰ خبر داده است و اعلام کرده؛ «۸۲درصد آرای صادرشده این پرونده‌ها به نفع شاکی‌ها است» متاسفانه در سال ۱۴۰۰ بیشترین شکایات مربوط به رشته‌های دندان‌پزشکی، زنان و زایمان و پزشک عمومی بوده است.
چه مواردی باعث افزایش قصور پزشکی شده است؟
همزمان با قانون افزایش جمعیت، پزشکان‌نما یا حتی پزشکان عمومی یا خیلی از متخصصین زنان و زایمان به صورت زیرزمینی و در شرایط غیربهداشتی، غیرفنی و غیرعلمی کار می‌کنند و همین مسئله آمار قصور پزشکان را افزایش می‌دهد. از طرفی نیز به دلیل تعرفه‌های زیاد دندان‌پزشکان متخصص و حرفه‌ای، بیمار به آن‌ها مراجعه نمی‌کند یا خیلی از این متخصصین به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند. به همین دلیل خیلی از افرادی که دندان‌پزشک نیستند، وارد این حرفه شدند. همین مسئله باعث افزایش قصور پزشکی در رشته دندان‌پزشکی شده است.
طبق آمار‌های رییس نظام پزشکی، چند نفر عضو نظام پزشکی هستند؟
در حال حاضر در ایران ۳۳۰ هزار نفر عضو نظام پزشکی هستند و از میان این افراد بیش از ۷۰ هزار پزشک پروانه مطب دارند و بالای ۶۰ درصد در مراکز دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند. ضمن اینکه بعضی از این افراد به صورت غیرقانونی فعالیت و مداخلاتی انجام می‌دهند که آمار قصور پزشکی را افزایش می‌دهد.
بیشترین پرونده قصور پزشکی در چه سالی بوده است؟
بیشترین پرونده قصور پزشکی در سال ۱۴۰۰ بوده است و بیشترین پرونده‌های کمیسیون خطاب پزشکی در سازمان پزشکی قانونی وجود داشته است. متاسفانه در این سال متخصصین دندان‌پزشک و زنان و زایمان بیشترین خطای پزشکی را داشتند.
بیشتر قصورات پزشکی ناشی از چه مواردی است؟
بیشتر این موارد ناشی از بی‌احتیاطی و عدم رعایت نظامات دولتی و قانونی بوده است. همچنین این بی‌مبادلاتی‌ها بیشتر با هدف اقتصاد صورت گرفته است.
نکته‌ی آخر شما در مورد افرادی که دچار مسئله قصور پزشکی شده‌اند چیست؟
باید در زمینه تعرفه و مسائل مالی از پزشکان حمایت شود. بدانید، هرچه قدر که به این عزیزان فشار آید، استرس، اضطراب و نگرانی‌های آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
