به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، میزان سفر رفتن شهروندان یک جامعه یکی از شاخصه‌های سنجش رفاه است. تحقیقات بسیاری در حوزه سفر و گردشگری صورت گرفته است که نشان می‌دهد گردشگری در صورتی که پایدار باشد، می‌تواند رفاه و کیفیت زندگی مردم را به طرز چشمگیری افزایش دهد.
همچنین روابط معناداری بین رشد گردشگری و رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، افزایش مولفه‌های سلامت وافزایش زیر ساخت‌های رفاهی وجود دارد. ایران نیز جزء کشورهایی است که با پیشینه تاریخی غنی و موقعیت جغرافیایی چهارفصل مواهب گردشگری زیادی را پیش پای مسافران قرار می‌دهد. به همین خاطر ایجاد سازوکاری که شهروندان ایرانی بتوانند از این مواهب استفاده کنند لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
هشتم مهرماه سال 1399 بود که علی اصغر مونسان، وزیر سابق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با هدف رونق بیشتر سفر و ایجاد محرک در حوزه گردشگری و همچنین کمک به فروش صنایع‌دستی با یکی از بانک های عامل تفاهم نامه ای را به امضا رساند که بر اساس آن به متقاضیان سفر، کارت های اعتباری با عنوان «سفر کارت» اعطا می شد.
البته این اقدام یک بار در سال 86 در دستور کار قرار گرفت اما به دلیل بدهی سازمان ایرانگردی و جهانگردی به صندوق بازنشستگی و تأمین اجتماعی این کار عملیاتی نشد. به همین جهت هم پس از مدتی مسئولیت این طرح از شرکت ایرانگردی و جهانگردی به کانون اتومبیلرانی و جهانگردی واگذار شد.
کارت هایی با اعتبار 5 ماهه و به مبلغ ۲۰ میلیون تومان، با نرخ ۴ درصد، تنفس یک ماهه و پرداخت ۱۸ ماهه شرح تفاهم نامه سال 1399 بود تا متقاضیان سفر بتوانند از آن برای خرید تور از دفاتر خدمات مسافرتی مجاز، اقامت در مراکز اقامتی رسمی و تحت نظارت میراث‌فرهنگی و مراکز رسمی فروش صنایع‌دستی استفاده کنند.
اخیرا برخی شرکت‌های خصوصی نیز اقدام به عرضه سفرکارت با مزایایی برای خود کرده‌اند. همچنین به تازگی مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری از صدور کارت سفر مخصوص بازنشستگان تا ماه آینده خبر داده است و به رسانه‌ها گفت است که بازنشستگان می‌توانند از تسهیلات در نظر گرفته شده در قالب این کارت اعتباری از خدمات سفر بهره‌مند شوند.
اوایل سال 1400 هادی سجادی راد مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی اعلام کرد که این طرح با ملاحظاتی اجرایی خواهد شد و قرار است از سفرکارت بیشتر در حوزه صنایع دستی استفاده شود تا به دلیل شرایط کرونایی و رکود بازار صنایع دستی، کمکی به هنرمندان این عرصه باشد اما با این حال این اقدام هم با شکست مواجه شد.
اما به صورت کلی، سفرکارت تاکنون نتوانسته آن‌طور که باید در سبد رفاهی خانواده‌ها جای خود را باز کند و چرخ گردشگری کشور را به سمت پیشرفت بچرخاند. برای این عدم موفقیت دلایل زیادی گفته شده است که برخی از آنها را در این گزارش بررسی خواهیم کرد.
کیفیت پایین واحدهای اقامتی
با سفرکارت فقط می‌توان از واحدهای اقامتی تحت قرارداد با بانک اعطاکننده سفرکارت و یا ارگانی که آن را به کارمندان خود هدیه داده است استفاده کرد. اما تجربه محدود سفرکارت این گلایه را از طرف استفاده‌کنندگان به همراه داشت که واحدهای اقامتی رزرو شده کیفیتی در حد هتلهای 3یا4 ستاره دارند و این برای افرادی که به دنبال هتل هایی با کیفیت‌تر بودند، خوشایند نبود.
نبود خدمات مرتبط با تور
سفرکارت‌ها در سامانه و یا نرم‌افزار خود تورهای گردشگری را معرفی می‌کنند، اما این ویژگی فقط به رزرو واحد اقامتی محدود می‌شد و هیچ‌گونه خدمات سفر مرتبط با تور یا بسته سفر در آن قابل ارائه نبود.
معضل کد مکنا
صدور کارت اعتباری، نیاز به شناسایی مشتریان بانک و ریسک اعتباری آنها دارد که این کار توسط مرکزی با عملیاتی به نام مکنا انجام می‌شود و کد مکنا نشان‌دهنده یک‌بار استعلام برای دریافت کارت اعتباری با نتیجه مثبت است.
برخی از وزارتخانه ها در هنگام شارژ کارت متوجه می شدند که 90 درصد کارمندان شان کد مکنای فعال ندارند، شرط فعال شدن کد مکنا هم این است که فرد باید تا سقف 50 میلیون تومان وام دریافت کرده باشد. که این مشکل درباره سفرکارت نیز تاکنون حل نشده است.
***
ایده ارائه کارت اعتباری سفر اولین بار در دولت نهم داده شد و حالا که 16سال از نخستین زمزمه سفر با سفرکارت گذشته، اجرای این طرح همچنان با مشکل مواجه است و به نظر می‌رسد تا اطلاع ثانوی نیز عظمی برای باز کردن گره کور اجرای این طرح ملی وجود ندارد./فارس