به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط ، ۱۵ سال قبل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان متولی اصلی زیست بوم فناوری و نوآوری کشور تشکیل شد. این نهاد که با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان بنا نهاده شده، تحت نظر نهاد ریاست جمهوری فعالیت می‌کند.
طی این سالیان ۳ نفر سکانداری معاونت علمی و فناوری را برعهده داشته اند؛ اولین معاون علمی و فناوری در دولت نهم، دکتر صادق واعظ زاده بود که ۳ سال ریاست این نهاد را بر عهده داشت. این دوره کوتاه‌ترین دوره ریاست در معاونت علمی بود. بعد از آن در دولت دهم دکتر نسرین سلطانخواه صاحب مسند معاونت علمی به مدت ۴ سال (۱۳۸۸-۱۳۹۲) شد.
در این میان با روی کار آمدن دولت یازدهم در سال ۹۲، حسن روحانی رئیس جمهور وقت دکتر سورنا ستاری را به عنوان یکی از جوان‌ترین اعضای کابینه دولت به سمت معاون علمی منصوب کرد؛ ستاری از مهرماه همان سال تا پایان دولت دوازدهم، مسئولیت معاونت علمی را بر عهده داشته است و همچنین با وجود اینکه دولت سیزدهم با روی کار آمدن رئیسی از مرداد ماه آغاز به کار کرده، ستاری همچنان علیرغم عدم تمدید حکم در این مسند فعالیت می‌کند.
تأخیر دولت در تعیین متولی برای معاونت علمی و فناوری و یا تمدید حکم ستاری، علاوه بر اینکه گمانه زنی‌ها درباره گزینه‌های جایگزین و زمزمه‌های استعفای ستاری را شدت بخشیده است، زیست بوم نوآوری و فناوری کشور را نیز دچار بلاتکلیفی کرده به طوریکه برخی فعالان این عرصه اکنون منتقد وضع موجود هستند.
از سوی دیگر کار رسانه‌ای نیز در این حوزه با مشکلاتی مواجه شده است چراکه مسئولان بزرگترین و اثربخش ترین نهاد علمی در پاسخ به مطالبات رسانه‌ها در برهه‌ها و سوژه‌های مختلف از پاسخگویی شفاف سر باز می‌زنند و بلاتکلیفی در این حوزه را دلیل عدم پاسخگویی اعلام می‌کنند.
برخی از دست اندرکاران حوزه زیست بوم فناوری و نوآوری تأثیرات عدم تعیین سرنوشت متولی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را جویا شدیم.
کارشناسان اکوسیستم فناوری از اثرات منفی بلاتکلیفی در مهمترین نهاد علمی می‌گویند
در همین راستا محمد یقطین مدیر یک شتابدهنده فناوری می‌گوید: به صورت کلی، بلاتکلیفی باعث معلق شدن بسیاری از کارها می‌شود؛ چنین وضعیتی در معاونت علمی و فناوری باعث روی زمین ماندن بسیاری از کارهای شرکتها می‌شود؛ این ۶ ماهی که معاونت علمی بلاتکلیف مانده، کارها در رده مدیریت کلان همانند قبل است اما در سطح کارشناسی به تعلیق درآمده است زیرا برخی مدیران تکلیف خودشان را نمی‌دانند.
وی ادامه می‌دهد: با این روند ذهنیت شرکتهای دانش بنیان مشغول و دغدغه مند خواهد شد و این موضوع در روند کاری آنها تأثیرگذار است.
تعلیق جایگاه معاونت علمی در فصل حساس بودجه!
موسی الرضا ابوچناری از دیگر مدیران شتابدهنده های فعال در عرصه فناوری می‌گوید: بلاتکلیفی معاونت علمی بی تأثیر در جامعه علمی نیست؛ با توجه به اینکه تحولات در سایر بخش‌های دولت طی روی کار آمدن دولت سیزدهم آغاز شده، بنابراین لازم است که چنین موضوعی در معاونت علمی هم اتفاق بیافتد تا نسبت به برنامه زمانی سایر بخش‌های دولتی عقب نماند.
وی تاکید می‌کند: قطعاً با وجود اینکه فعالیت‌های معاونت علمی ادامه دارد، بلاتکلیفی در چنین جایگاهی در فعالیت‌های شرکتهای دانش بنیان و اکوسیستم فناوری تأثیر گذار است چرا که تعیین تکلیف معاونت علمی و فناوری یکی از دغدغه فعالان دانش بنیان است.
ابوچناری با اشاره به این مطلب که در هر صورت لازم است معاونت علمی و فناوری برنامه ۴ ساله جدیدی مبتنی بر رویکردهای دولت سیزدهم داشته باشد تا اثرگذاری آن در پیشرفت شرکتهای دانش بنیان بیشتر شود، می‌افزاید: این برنامه کلان مشخص کننده مسیر حل مشکلات توسط نخبگان طی ۴ سال آینده است.
وی یادآور شد: با توجه به موضوع تدوین برنامه ۴ ساله، اگر معاونت علمی همگام با سیار ارگان‌ها نباشد خلاء ایجاد می‌شود و چشم انداز شرکتهای دانش بنیان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مدیر این شتابدهنده همچنین تاکید کرد: هر چه حکم معاون علمی دیرتر مشخص شود، تأثیر منفی روی ارتباط بین معاونت علمی، شرکتهای دانش بنیان و دستگاه‌های اجرایی می‌گذارد.
ابوچناری نیز در ادامه به یکی از مشکلاتی که با عدم تعیین تکلیف معاونت علمی نمایان می‌شود، اشاره کرد و گفت: اکنون لایحه بودجه ۱۴۰۱ بسته شده و طبیعتاً این بودجه بر مبنای برنامه‌های تحولی هر یک از ارگان هاست در حالیکه هنوز این برنامه تحولی در معاونت علمی وجود ندارد.
وی افزود: اکنون زمانی است که باید دانش بنیان‌ها در GDP تأثیر زیادی داشته باشند اما تأخیر در انتصاب معاون علمی در تضمین برنامه‌های تحولی و تأثیر در تولید ناخالص داخلی اختلال ایجاد می‌کند.
تاثیرپذری مسیر فناوری از تعیین تکلیف معاونت علمی
یکی دیگر از فعالان زیست بوم نوآوری در همین رابطه می‌گوید: امیدواریم هرچه زودتر معاونت علمی و فناوری از این بلاتکلیفی در بیاید؛ خوشبختانه یا متاسفانه هنوز مشخص نیست که معاون علمی دکتر ستاری است یا فرد دیگری؟. اما تعجب ما این است که اگر تصمیم دولت بر ماندگاری ستاری است پس چرا حکمی برای ایشان صادر نمی‌شود؟.
وی ادامه می‌دهد: این وضعیت خوبی نیست. ما توقع داشتیم معاونت علمی و فناوری سریع‌تر تعیین تکلیف می‌شد؛ اگر حکمی صادر شود متولی این حوزه با قدرت تر پیش می‌رود. اینکه مصلحت دولت در چیست که تاکنون سرنوشت معاونت علمی روشن نشده را نمی‌دانیم.
به گفته این فعال فناوری بلاتکلیفی کنونی باعث تضعیف زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور می‌شود.
وی ابراز امیدواری کرد: با تعیین تکلیف سریع‌تر معاون علمی، شاهد تحرک بیش از پیش این نهاد زیرمجموعه ریاست جمهوری و بهره گیری از ظرفیت نخبگانی کشور باشیم.
اکنون با گذشت چند ماه از عمر دولت، مطالبه زیست بوم فناوری کشور برای تعیین سرنوشت متولی معاونت علمی و فناوری جدی تر از قبل شده است. مطالبه‌ای که تعجیل در صدور حکم تمدید یا جایگزین جدید را برای دولت ضروری می‌کند. امید می‌رود با تصمیم هر چه زودتر رئیس جمهور برای این نهاد علمی، شاهد تحولات در عرصه تولید و تجاری سازی دانش بنیان‌ها و گام‌های محکم‌تر در مسیر رسیدن به اقتصاد دانش بنیان باشیم./مهر
