نگرانی‌ها در مورد ازسرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان به بندر جیهان ترکیه از آنجا ناشی می‌شود که یکی از مشتریان اصلی نفت کردستان، رژیم صهیونستی اسراییل است. هر‌چند که دولت اقلیم هرگز صادرات نفت به اسراییل را تایید نکرد، اما شواهد نشان می‌دهد که از همان روز افتتاح صادرات نفت از خط لوله کرکوک به جیهان در ۱۳ فروردین ۱۳۹۳، مقصد اصلی نفت‌خام کردستان عراق در بندر عسقلان اسراییل بود.
علی آهنگر طی یادداشتی در شماره امروز اعتماد با عنوان نگرانی از صادرات نفت کردستان عراق به اسراییل نوشت: سفر یک‌روزه رجب طیب اردوغان به عراق در سوم اردیبهشت کم حاشیه نبود. یکی از حاشیه‌های این سفر که بمبی در محافل نفتی منفجر کرد، درخواست او از دولت عراق برای ازسرگیری صادرات نفت کرکوک- جیهان بود. درخواستی که از سوی محافل خبری کردستان موافقت اوپک را هم به همراه داشت، در حالی که در رسانه‌های مربوط به اوپک هیچگاه چنین مطلبی ابراز نشد و اصولا اوپک برپایه سازمان و وظایف خود در چنین اموری وارد نمی‌شود. به‌علاوه، کارشناسان و دست‌اندرکاران بین‌المللی حوزه نفت، این کار را نه به نفع عراق و نه به نفع ترکیه دانستند. اما چرا ازسرگیری صادرات نفت کرکوک به جیهان به نفع هیچ‌یک از طرفین ماجرا نیست؟ نخست نظری به سابقه صادرات نفت کرکوک به جیهان و مقصد‌های آن بیندازیم. کرکوک منطقه‌ای در جنوب اقلیم کردستان است که از دیرباز دارای نفت سرشاری بود. اختلاف‌های نفتی دولت مرکزی عراق با اقلیم کردستان از آنجا آغاز شد که دولتمردان این اقلیم خودخوانده تصمیم به صادرات نفت‌خام کرکوک از طریق ترکیه به بندر جیهان گرفتند. دویچه‌وله، پایگاه خبری آلمان در روز ۱۳ فروردین ۱۳۹۳ خبر از آغاز پمپاژ روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت‌خام سنگین اقلیم به بندر جیهان داد. بر پایه گزارش این رسانه آلمانی، دولت اقلیم کردستان عراق طی قراردادی که با دولت ترکیه بست اجازه یافت نفت خود را از طریق خط لوله کرکوک-جیهان به دریای مدیترانه برساند. شروع صادرات نفت‌خام کردستان از ترکیه به مدیترانه موجب عصبانیت دولت مرکزی عراق شد. مقام‌های دولت مرکزی آن را به صراحت قاچاق نفت عراق نامیدند و قول دادند که دوباره صادرات نفت این منطقه را در دست خواهند گرفت. آن‌ها تهدید کردند که به زودی و از روش‌های قانونی دست به اقدام علیه این صادرات خواهند زد. دولت مرکزی عراق برای اجرای تهدید‌های خود و در دست گرفتن دوباره مدیریت و صادرات نفت‌خام اقلیم کردستان بی‌درنگ در همان سال ۱۳۹۳ شکایتی را علیه ترکیه به دیوان بین‌المللی داوری ICC مستقر در پاریس ابراز داشتند. دیوانی که به اتاق بازرگانی بین‌المللی یا مرکز داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی پاریس هم شناخته می‌شود و در سال ۱۹۲۳ برای رسیدگی به اختلاف‌های تجارتی کشور‌ها و شرکت‌های بین‌المللی تاسیس شد.دیوان پس از ۹ سال در ۵ فروردین ۱۴۰۲ رای خود را به نفع بغداد و علیه آنکارا صادر کرد و جریان نفت کرکوک به جیهان از آن تاریخ متوقف شد.
صادرات نفت اقلیم به اسراییل:
نگرانی‌ها در مورد ازسرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان به بندر جیهان ترکیه از آنجا ناشی می‌شود که یکی از مشتریان اصلی نفت کردستان، رژیم صهیونستی اسراییل است. هر‌چند که دولت اقلیم هرگز صادرات نفت به اسراییل را تایید نکرد، اما شواهد نشان می‌دهد که از همان روز افتتاح صادرات نفت از خط لوله کرکوک به جیهان در ۱۳ فروردین ۱۳۹۳، مقصد اصلی نفت‌خام کردستان عراق در بندر عسقلان اسراییل بود. نخستین بار این مجله فوربس بود که با چاپ عکسی در خرداد ۱۳۹۳ پرده از این راز برداشت. فوربس نوشت که یک نفتکش، نفت دریافتی اقلیم از بندر جیهان را به بندر عسقلان در اسراییل انتقال داده است. فایننشال تایمز نیز در مرداد ۱۳۹۴ در گزارشی اعلام کرد اسراییل حدود ۷۷ درصد از نفت مصرفی خود را از اقلیم کردستان عراق وارد می‌کند. این رسانه نوشت از ماه اردیبهشت تا مرداد ۱۳۹۴ اسراییل حدود ۱۹ میلیون بشکه نفت از اقلیم کردستان وارد کرده است.بخش حیرت‌ناک گزارش فایننشال تایمز آنجاست که می‌گوید: تمامی صادرات نفت کردستان از طریق بندر جیهان به سمت اسراییل می‌رود و ارزش معاملات (در آن بازه زمانی) حدود یک میلیارد دلار است. آنچنان که شرکت نفت انگلیسی بی پی گزارش می‌دهد، رژیم صهیونیستی ۲۱۰ هزار بشکه در روز نفت مصرف می‌کند و ما می‌دانیم که این رژیم از کشور‌های دیگری مانند جمهوری باکو و برزیل و دیگر نقاط نیز نفت وارد می‌کند. وارداتی که به روشنی، بسیار بیشتر از حد مصرف روزانه اسراییل است. از سوی دیگر ما می‌دانیم که نفت اقلیم کردستان به مقصد‌های دیگری همچون کرواسی، ایتالیا، تایوان، چین و رومانی هم به مقدار‌های اندک و متفاوت صادر می‌شود. حال اگر خبر فایننشال تایمز را که می‌گوید تمامی نفت اقلیم از بندر جیهان به سمت اسراییل می‌رود را در کنار خبر منابعی دیگر بگذاریم که می‌گویند اسراییل برای اقلیم نفت می‌فروشد، آیا می‌توان به این داده دست یافت که نفت اضافی اقیلم از سوی تل‌آویو به فروش می‌رسد؟! همایون فلکشاهی، تحلیل‌گر کپلر می‌گوید: اسراییل از ابتدای سال ۲۰۲۳ تا ۲۸ مارس ۲۰۲۳، (از دیماه ۱۴۰۱ تا ۸ فروردین ۱۴۰۲) ۴۰ درصد نفت‌خام مصرفی خود را از اقلیم وارد کرده است. او افزود نفت اقلیم برای اسراییل ارزان است. منابع دیگر می‌گویند که اسراییل نفت اقلیم را ۱۰ دلار ارزان‌تر از قیمت بازار خریداری می‌کند. جدای از همه این مسائل، دولت عراق در چهارچوب تعهدات اوپک پلاس در تولید نفت خود دچار محدودیت است به نحوی که اکنون ۳.۳ میلیون بشکه در روز صادر می‌کند. وزارت نفت عراق روز پنجشنبه ۶ اردیبهشت اعلام کرد صرف نظر از هرگونه تصمیم نشست ۶ هفته آینده اوپک‌پلاس، عراق میزان صادرات روزانه ۳.۳ میلیون بشکه‌ای خود را تا پایان سال حفظ خواهد کرد. این بدان معناست که تا پایان سال هیچ‌گونه نفتی از کرکوک جیهان صادر نخواهد شد. نکته پایانی این است که کرکوک شهری از جمله شهر‌های عراق است و دولت عراق می‌تواند نفت آن را در کنار تولیدات دیگر نقاط نفت‌خیز عراق از طریق بندر‌های جنوب و خلیج فارس به فروش برساند.
ارسال نظر