به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، در جريان اين دشواريها ، در اختيار داشتن منابع و مهارت هايي كه به ما كمك كنند تا به بهترين شيوه ممكن از عهده ي حل مشكلات خود برآييم ، تسكين بخش و اميدواركننده است. مطالعات نشان داده اند كه ارتقاي مهارت هاي مقابله اي (مهارت های زندگی ) و تواناييهای رواني اجتماعي در بهبود زندگي بسيار موثر است.
در دیدگاه اسلام انسان موجودی اجتماعی است که درسایه ایمان به خداوند متعال و عمل به تعالیم انسان ساز اسلام ( عمل صالح ) در تعامل اجتماعی با افراد جامعه مسیر سعادت و کمال را طی می نماید. دنیای امروز با همه پیچیدگی های خود ، انسان ها را یرای رسیدن به تعالی ، نیازمند شناخت خود و آگاهی های به روز جامعه نموده است . این آگاهی ها در واقع زیربنای دستیابی به مهارت های زندگی است .
سر آغاز همه آگاهی ها ، شناخت خود است که مبنای شناخت خداوند متعال و ایمان به اوست . که ازمیان مهارتهای دهگانه زندگی مهارت خود آگاهی زیر بنایی ترین و موثرترین عامل شکل گیری مهارتهای دیگر زندگی انسان است همچنان که در بیانی حضرت علی ( ع ) می فرمایند :
"ای انسان درد تو در خود توست و درمان تو درخود تو ، تو فکر می کنی که همین جسم صغیر هستی در حالی که جهان اکبر در درون توست ".
حال این سوال پیش می آید که چطور ممكن است خوب و صحيح زندگي كردن رایادبگیریم ؟
اگر بخواهيم راننده ي خوبي شويم بايد مهارت رانندگي را فرابگيريم.
براي نقاش ماهر و نجار خبره شدن بدون تمرين و فراگيري فنون لازم به درجه استادكاري نمي رسيم.
پس بايستي مهارت هاي مقابله با چالش ها درزندگی را بياموزيم و آنها را به كار گيريم تا بتوانيم نشاط ، شادابي ، سلامت رواني را در زندگي خويش متبلور سازيم.
تعریف مهارتهای زندگی : سازمان بهداشت جهانی مهارتهای زندگی را چنین تعریف نموده است: " توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونهای که فرد بتواند با چالشها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید"مهارتهای زندگی مجموعهای از مهارتها و شایستگیهای فردی و گروهی است که افراد برای زیستن در عصرتکنولوژی به آن نیازمند میباشندو قدرت سازگاری و رفتار مثبت و کارآمد را افزایش می دهد، در نتیجه شخص قادر می شود بدون اینکه به خود یا دیگران صدمه بزند مسئولیت های مربوط به نقش اجتماعی خود را بپذیرد و با چالشها و مشکلات روزانه ی زندگی به شکل مؤثر روبرو شود این مهارتها با تمرین مداوم پرورش مییابند .در واقع بسیاری از شکستها، ناکامیها و مشکلاتی که افراد در زندگی خود تجربه میکنند به خاطر وجود نقصهایی است که در زمینه عدم آموزش این مهارت ها دارند.یادگیری مهارتهای زندگی به این دلیل اهمیت دارد که تضمین کنندۀ سلامت روان افراد جامعه هستند وهمچنین ویژگیهایی نیستند که به طور ذاتی در افراد وجود داشته باشند بلکه نیازمند آموزش و تمرین بسیار در موقعیتهای مختلف می باشند.
مهمترین فواید و کاربرد های مهارت های زندگی عبارتند از: تقویت مدیریت خانواده و تربیت فرزندان. تقویت اعتماد به نفس و احترام به خود. تجهیز اشخاص به ابزار و روش های مقابله با استرس های محیطی و روانی. سازگاري با مسائل اقتصادي و نیازهاي معیشتی. ارتقای سطح سلامت روان در رفتارهای سالم و مفید اجتماعی تامین آرامش و لذت زندگی و دفع فشارهاي روانی از طرف محیط زندگی . نحوه کنار آمدن با انتظارات متفاوت خود، خانواده، همسر، فرزندان، دوستان، همکاران و جامعه. خود شکوفایی، بالندگی، خوشبختی و شادابی.
مهارتهای زندگی مهارتهای دهگانه ای هستند که غالبا بصورت جفت جفت طبقه بندی می شوند ، زیرا بین هر جفت ارتباط طبیعی وجود داشته و در حقیقت به منزله دو روی یک سکه هستند .
و این مهارت ها عبارتند از:
مهارت خودآگاهی توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت هر فرد است. اگر هر فرد بتواند تصویری واقعبینانه از خود کسب کند و نیازها و تمایلاتش را به خوبی بشناسد، میتواند با حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیتهای فردی و اجتماعیاش آشنا شود.
همدلی به این معنی است که فرد در هر شرایطی، چه خوب و چه بد، بتواند دیگران و مشکلاتشان را درک کند. به این ترتیب، دیگران را دوست دارد و دیگران نیز او را دوست دارند و به هم توجه میکنند که در نتیجه روابط اجتماعی افراد با یکدیگر بهتر میشود.
این مهارت، مشارکت و اعتماد واقعبینانه و همکاری با دیگران را مشخص میکند و موجب میشود تا روابط سالم وصمیمانه ای را با دیگران ایجاد کند و به روابط ناسالم خاتمه دهد تاافراد از چنین روابطی آسیب نبینند
با کسب این مهارت، افراد میآموزند برای درک بهتر دیگران، به شیوهای درست، به صحبتهای آنها گوش دهند. همچنین فرد بتواند نیازها و احساسات خودش را با دیگران درمیان بگذارد تا هم نیازهای دیگران و هم نیازهای خودش برآورده شود و در نتیجه ارتباطی رضایتبخش شکل گیرد
زندگی در دنیای مدرن با فشارهای روحی و روانی بسیاری همراه است. اگر این فشارها بیش از حد به طول بینجامد، بر زندگی افراد تأثیر منفی میگذارد و زمینهساز بروز مشکلات جدی میشود. با آموختن این مهارت، افراد هیجانهای مثبت و منفی را در خود و دیگران میشناسند و سعی میکنند واکنشی نشان دهند که این عوامل مشکلی برای آنها ایجاد نکند.
هر انسانی در زندگی خود با هیجانات گوناگونی ازجمله غم، خشم، ترس، خوشحالی، لذت و موارد دیگر مواجه است که همه این هیجانات بر زندگی او تأثیر میگذارد. شناخت و مهار این هیجانات، همان مدیریت هیجان است. برای کسب این مهارت، فرد بهطور کامل باید بتواند احساسات و هیجانات دیگران را نیز درک و به نوعی این هیجانات را مهار کند.
زندگی سرشار از مسائل ساده و پیچیده است. با کسب این مهارت، بهتر میتوانیم مشکلات و مسائلی را که هر روز در زندگی برایمان رخ میدهند، از سر راه زندگیمان برداریم.
8-مهارت تصمیمگیری:
برای برداشتن هر قدمی در زندگی باید تصمیمگیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیمگیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیمگیریهای او مشخص میکند. با آموختن این مهارت، اهداف خود را واقعبینانه تعیین و از میان راهحلهای موجود بهترین را انتخاب میکنیم و مسئولیت عواقب آن را نیز به عهده میگیریم.
تفکر یکی از مهمترین مهارتهای زندگی است. مهارت تفکر خلاق، همان قدرت کشف، نوآوری و خلق ایدهای جدید است تا در موارد گوناگون بتوانیم راهی جدید و موثر بیابیم. با آموختن تفکر خلاق، هنگام مواجهه با مشکلات و دشواریها احساسات منفی را به احساسات مثبت تبدیل میکنیم. هنگامی که تفکر خلاق را میآموزیم، دیگر مشکلات زندگی مزاحم ما نیستند، بلکه هرکدام فرصتی هستند تا راهحلهای جدید بیابیم و مشکلات را بهگونهای حل کنیم که کسی تاکنون این کار را نکرده باشد.
10-مهارت تفکر نقادانه :
مهارت تفکر نقادانه موجب میشود هرچیزی را به سادگی قبول یا رد نکنیم و پیش از آن، موضوع مورد نظر را به خوبی مورد بررسی قرار دهیم و پس از آن، در مورد رد یا پذیرش آن تصمیمگیری کنیم. با آموختن تفکر نقادانه فریب دیگران را نمیخوریم و به عاقبت امور به خوبی فکر میکنیم و دقیق و درست تصمیم میگیریم و ارتباطات درستی برقرار میکنیم.
نویسنده: دکتر لیلا صالح آبادی| مشاور خانواده