به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری یکی از تسهیلات تکلیفی قانون بودجه سال ۱۴۰۱ در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است که مبلغ این وام برای فرزندانی که از سال ۱۴۰۰ به بعد به دنیا آمده‌اند، به ازای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، به ازای فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، به ازای فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنج به بعد ۱۰۰ میلیون تومان است. همچنین دوره بازپرداخت هریک از تسهیلات به ترتیب ۳۶، ۴۸، ۶۰، ۷۲ و ۸۴ ماهه است.
در مورد تولد فرزندان دوقلو و بیشتر نیز به ازای هر فرزند یک وام تعلق می‌گیرد و ترتیب تولد لحاظ میشود. در دستورالعملی که بانک مرکزی به بانکها ابلاغ کرده و بانکها آن را به واحد‌های اجرایی سراسر کشور ابلاغ کرده‌اند، شرایط دریافت این تسهیلات به این شرح است: «دارا بودن تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران»، «تسهیلات براساس قانون به پدر اطفالی که تاریخ تولد آنان از ۱۴۰۰/۱/۱ به بعد و در داخل ایران متولد شده‌اند، پرداخت میشود.»، «تسهیلات فرزند بدون الزام به سپرده‌گذاری و با ۶ ماه دوره تنفس برای شروع اقساط پرداخت میشود»، «متقاضیان واجد شرایط برای متولدین مورخ ۱۴۰۱/۱/۱ به بعد و حداکثر تا ۲ سال پس از تولد فرزند، می‌توانند نسبت به ثبت درخواست خود در سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه فرزند اقدام کنند»، «ارائه اصل شناسنامه فرزند و پدر وی در زمان مراجعه به بانک الزامی است»، «به هر فرزند متولد شده تنها یک‌بار تسهیلات فرزند به پدر تعلق می‌گیرد»، «در صورتی که حین دوره بازپرداخت تسهیلات تولد فرزند، فرزند دیگری از متقاضی به دنیا آمد، پرداخت این تسهیلات طبق ضوابط این دستورالعمل به کودک بعدی امکان‌پذیر است»، «تسهیلات تولد فرزند به افرادی تعلق می‌گیرد که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه پدر یا فرزند، بالای ۲.۵ نباشد»، «تسهیلات حسب مصوبات شورای پول و اعتبار با کارمزد حداکثر ۴ درصد به‌صورت سالانه است». همچنین، طبق بند (الف) تبصره (۱۶) قانون بودجه، تسهیلات قرض‌الحسنه تولد فرزند مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، با اخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر پرداخت میشود.
اگرچه بانک مرکزی هیچ محدودیت و شرطی برای پرداخت وام فرزندآوری اعلام نکرده بود؛ اما برخی از متقاضیان هنگام ثبت‌نام متوجه شده‌اند این تسهیلات فقط به ساکنان شهر‌هایی تعلق می‌گیرد که نرخ باروری آن‌ها زیر ۲.۵ باشد. اما اگر نرخ باروری بیش از این عدد باشد، هیچ تسهیلات فرزندآوری به خانواده تعلق نمی‌گیرد.
قرار بود از چهارم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ ثبت‌نام وام فرزندآوری آغاز شود و خانواده‌های دارای شرایط به ازای داشتن هر فرزند از وام ۲۰ میلیون تومانی بهره‌مند شوند؛ اما ظاهراً اکثر متقاضیان هنوز موفق به دریافت این تسهیلات نشده‌اند.
دوره بازپرداخت وام فرزندآوری؛ ۳ تا ۷ سال
مدت زمان بازپرداخت این وام، بین ۳ تا ۷ سال است. دوره باپرداخت وام ۲۰ میلیونی فرزند اول سه سال است و دوره بازپرداخت وام ۱۰۰ میلیونی فرزند پنجم هم هفت سال است. دوره بازپرداخت وام ۴۰ میلیونی فرزند دوم ۴۸ ماه، وام ۶۰ میلیونی فرزند سوم ۷۲ ماه و وام ۸۰ میلیونی فرزند چهارم ۷۲ ماه است.
تسهیلات فرزندآوری در قالب قرض‌الحسنه پرداخت میشود. بر این اساس کارمزد تسهیلات این وام بانکی، حداکثر چهار درصد به‌صورت سالانه است. از طرف دیگر بازپرداخت اقساط این وام بانکی، از ماه هفتم دریافت آن آغاز میشود. یعنی بازپرداخت وام فرزندآوری دارای یک دوره تنفس ۶ ماهه است.
نگاهی به شرایط ضامن تسهیلات فرزندآوری
بانکها موظفند اعتبار فرد متقاضی دریافت وام را بررسی کنند. اگر اعتبار متقاضی تأیید شد، بانک باید این وام را با دریافت سفته و یا یک ضامن معتبر به فرد متقاضی پرداخت کند.
نحوه ثبت‌نام تسهیلات فرزندآوری
متقاضیان دریافت این وام باید به آدرس ve.cbi.ir مراجعه کنند. در این سامانه هم امکان ثبت‌نام وام فرزندآوری وجود دارد و هم ثبت‌نام وام ازدواج. متقاضیان پس از ورود به این سامانه، باید اطلاعات فردی خود و نوزاد را وارد و فرم مربوطه را تکمیل کنند.
اگر متقاضی مراحل ثبت‌نام را درست انجام دهد، کد رهگیری ۱۰ رقمی برای او ارسال میشود. در مرحله بعد، شعبه بانک عامل برای دریافت وام فرزندآوری مشخص میشود. افراد برای اطلاع از نام شعبه و وضعیت ثبت‌نام خود باید با کد ملی و کد رهگیری خود به قسمت «مشاهده وضعیت» در سامانه فرزند مراجعه کنند. در صورتی که شعبه بانک عامل اعطای وام برای متقاضی تعیین شده باشد، موضوع از طریق پیامک به فرد اعلام میشود. پس از تعیین شعبه، متقاضی تنها ۱۲ روز کاری فرصت دارد که به شعبه مراجعه کند و پرونده دریافت وام را تشکیل دهد. در صورتی که ظرف این مدت به بانک مراجعه نکند، ثبت‌نام فرد منقضی است و این مراحل را باید مجددا طی کند.
پس از تشکیل پرونده، مجدداً به فرد متقاضی مهلت ۴۵ روزه‌ای داده میشود تا به تکمیل مدارک و ارائه ضمانت مورد پذیرش بانک اقدام کند. اگر متقاضی در این مدت مدارک و ضامن را به بانک معرفی نکند، باید تمام مراحل ثبت‌نام را مجدداً طی کند.
اما بررسی‌های آنا نشان می‌دهد که متقاضیان تسهیلات فرزندآوری در همان مرحله نخست ثبت‌نام درجا زده‌اند و موفق به تعیین شعبه هم نشده‌اند.
یکی از متقاضیان در این زمینه به آنا گفت: بیش از یک ماه است که برای تسهیلات فرزندآوری ثبت‌نام اینترنتی کرده‌ام و قرار بود سریع تعیین شعبه بشود؛ اما هنوز تعیین شعبه نشده و این مشکل بیش از ۹۰ درصد مردم است و به نوعی مردم سردرگم هستند و نمی‌دانند باید چه کاری انجام دهند؛ چراکه تا تعیین شعبه نشود، عملاً کاری صورت نگرفته و ثبت‌نام اقدامی کاملاً صوری است.
بانکها اگر اعتبار آن را دارند؛ چرا تعیین شعبه نمی‌کنند؟
این متقاضی می‌افزاید: بانکها اگر اعتبار ندارند؛ چرا مرتباً تبلیغ می‌کنند که وام فرزندآوری می‌دهند؟ اگر اعتبار آن را دارند، چرا تعیین شعبه نمی‌کنند و با بهانه‌های واهی کار را به عقب می‌اندازند؟
این مشکلات و عدم ارائه تسهیلات به متقاضیان به بهانه‌های مختلف توسط شعب مختلف بانک‌های عامل در حالی است که ابتدای خرداد ماه امسال مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در رشته توییتی با اشاره به دستورالعمل ابلاغی تسهیلات فرزندآوری به شبکه بانکی عنوان کرده بود که بانکها موظفند طبق ماده ۱۰ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تسهیلات فرزندآوری را بدون سپرده‌گذاری، تنفس ۶ ماهه برای بازپرداخت اقساط، کارمزد ۴ درصد و رعایت دوره زمانی ابلاغی طبق دستورالعمل بانک مرکزی پرداخت کنند.
مصطفی قمری‌وفا تأکید کرده بود: قطعاً آن دسته از بانک‌هایی که در این باره سلیقه‌ای عمل کنند، خلاف نص صریح قانون رفتار کرده و با آن‌ها برخورد قانونی خواهد شد. قطعاً بانک مرکزی نیز در معرفی آن دسته از بانک‌هایی که در این باره خلاف قانون عمل می‌کنند به مراجع ذی‌صلاح، تعلل نخواهد کرد.
اما به نظر می‌رسد شعب بانک‌های عامل بی‌توجه به این ابلاغیه و دستورالعمل، به‌صورت سلیقه‌ای و خودسرانه به بهانه‌های مختلف از ارائه این تسهیلات به متقاضیان امتناع می‌کنند.
پیامک‌هایی که ارسال نمی‌شود
فرد دیگری که متقاضی این تسهیلات برای فرزند اول خود است، در گفتگو با آنا اظهار کرد: در زمان ثبت‌نام در سامانه، کد رهگیری برای بنده ارسال نشد و یک‌بار هم که پس از چند روز کد رهگیری صادر شد، به هیچ شکلی موفق به تکمیل بقیه مراحل نشدم و حتی به تعیین شعبه هم نرسید؛ چراکه هرچه منتظر ماندم، پیامک حاوی تعیین شعبه برایم ارسال نشد!
متقاضیان در صورت همکاری‌نکردن بانکها به بازرسی بانک شکایت کنند
در همین زمینه مصطفی قمری‌وفا مدیر روابط عمومی بانک مرکزی اظهار کرد: علاوه‌بر درخواست از متقاضیان برای مطالعه دقیق و کامل دستورالعمل بانک مرکزی برای رفع بسیاری از شبهات اظهار کرد: همان‌طور که پیش از این اطلاع‌رسانی شده بود، اگر بانکها سلیقه‌ای عمل کنند و شروط خارج از دستورالعمل پیش پای متقاضیان بگذارند، به‌طور حتم با آنان قانوناً برخورد میشود و متقاضیان می‌توانند به بازرسی آن بانک شکایت کنند و از این طریق پیگیر عدم همکاری آن بانک شوند.
گزارش از: مجتبی آزادیان
