به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، صفی الدین که جد بزرگ دودمان صفویه است، در منطقه کلخوران اردبیل، پا به جهان گذاشت. او علاوه بر علوم اولیه، تمایلاتی به پارسایی و ریاضت داشت و همین تمایلات سبب شد تا گاه گاهی به کوه سبلان برود و به ریاضت بپردازد.
این شیخ عارف مسلک سرانجام با وصلتی که با دختر شیخ زاهد گیلانی داشت و با مکاشفات صوفیانه خود، رهبری طریقت صفویه را به عهده گرفت. روزگارانی که شیخ صفی الدین اردبیلی در خدمت شیخ زاهد گیلانی، به صفای باطن میپرداخت و خود را به ملکات عالیه انسانی مجهز مینمود، کمتر فرد یا افرادی متصور بودند که این عارف از دنیا گذشته به جانشینی پدر همسر خویش انتخاب شود و مسند تصوف را در اردبیل گسترش دهد.
شیخ صفی الدین اردبیلی بنیانگذار معنوی حکومت صفویان است. بنابر آنچه که منابع ذکر کردهاند، نام اصلی شیخ صفی سید اسحاق است و لقب شیخ صفی را، شیخ زاهد گیلانی به وی داده است. بنابر آنچه که مولف کتاب صفوهالصفا و دیگر مورخان آن دوره، نوشته اند، مریدانی مخلص، گروه گروه برای دیدار پیر طریقت، به اردبیل سرازیر میشدند، و اکنون هم آرامگاه شیخ صفی و برخی از افراد خاندان وی در اردبیل، در باغی مصفا از مراکز تاریخی مهم استان است.
از نکتههایی که درباره کرامات شیخ صفی نوشته اند، صفای باطن، معطوف به خلایق و دستگیری مساکین است که همه نویسندگان درباره شیخ صفی اتفاق نظر دارند. نباید این نکته را از یاد برد که فرزندان شیخ صفی از شخصیت معنوی وی، سود فراوان بردند و شاید یکی از عوامل موفقیت خاندان صفوی، در آذربایجان و بعدها ایران و آناطولی به سبب نفوذ معنوی شیخ صفی، در میان مردم بوده است. نکته قابل توجه و تامل این است که تصوف خاندان صفوی، تصوف رعایت شریعت و ظواهر دین بوده، به همین دلیل، مقبول خاطر مریدان و مردم گردید. اعتقادات قزلباشان، که بعدها شاخه نظامی خاندان صفویه را تشکیل دادند، نیز نوعی تمایلات صوفیانه همراه با غلو در باب خاندان اهل بیت عصمت و طهرات بوده است.
تذکر این نکته مناسب است که از اواسط حکومت شاه طهماسب اول صفوی، مبارزه با صوفیه و تصوف و تمایلات صوفی گرایانه شروع گردید و به تناوب، این جریان در دوره سلاطین صفوی ادامه داشت.