پایگاه خبری تحلیلی خطوط: اعدام جاسوس ایرانی- بریتانیایی توسط دستگاه قضایی ایران موجب شده است که بریتانیا سفیر خود را به صورت موقت از ایران فرابخواند. ایران بر اساس قوانین موضوعه شهروند دوتابعیتی را نمی‌پذیرد. از این جهت درخواست‌های احتمالی بریتانیا را در رابطه با این فرد جاسوس نپذیرفته بود. بریتانیا عموما با فراخواندن سفرا خود اعتراض خود را نشان می‌دهد و فراخواندن سفیر این کشور اقدام جدیدی نیست. آلمان و فرانسه اعلام کرده‌اند از اقدامات بریتانیا حمایت می‌کنند. چنین اقداماتی صرفا جنبه دیپلماتیک دارد و بعد از مدتی سفرا به محل کار خود بازمی‌گردند. در باطن البته کمی باید دقیق‌تر به موضوع نگریست. در ماه‌های گذشته که شرایط داخلی خاصی در ایران به وقوع پیوست و مجازات افرادی که مرتکب جرایمی در آن زمان شده بودند، عملی شد؛ اروپایی‌ها اقداماتی را علیه ایران انجام دادند که واکنش به افکار عمومی خود بود. خصوصا آلمان که کاسه داغ‌تر از آش شد و اعتراضاتی را به ایران وارد کرد، فرانسه هم به همین راه رفت، اما انگلستان به صورت محافظه‌کار‌تر اقداماتی را علیه ایران انجام دادند. این سه کشور البته عضو برجام هستند و به نظر می‌رسد آن‌ها در پرونده برجام هیچ اختیار مستقلی در برابر ایران ندارند. تصمیم در واشنگتن گرفته می‌شود و این آمریکایی‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند که مذاکرات برجام را ادامه دهند یا اینکه ادامه مذاکرات را تا انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ کش دهند. البته آمریکایی‌ها سعی دارند به ایران فشار آورند تا هر مقدار که توانستند از تهران امتیاز بگیرند. از این منظر مواضع این سه کشور علیه ایران به منزله کنار گذاشتن برجام از نظر آن‌ها نیست بلکه پیروی از سیاست جمعی است که آمریکا رهبری آن را عهده دارد. در حال حاضر البته زمینه مناسبی برای مذاکرات وجود ندارد تا زمانی که شرایط در ایران کاملا عادی شود و وضعیت بهبود یابد. ایران آن زمان که غرب به این نتیجه برسد که شرایط داخلی آنگونه که آن‌ها خواستند تغییر پیدا نکرد؛ تمایل خود را به احیای برجام نشان خواهد داد. چرا که ایران همواره با دستی قدرتمند و از جایگاهی رفیع پای میز مذاکره می‌نشیند. البته نگاه آمریکایی‌ها با اروپا تفاوت دارد و نوع نگاه متعهدین منطقه‌ای خود را هم در نظر می‌گیرند. از این رو احتمالا آمریکا در آینده تصمیم دیگری خواهد گرفت. اگر آمریکا تصمیم بگیرد که مذاکرات به نقطه دیگری منتقل شود، اروپایی‌ها هم پای کار خواهند آمد. چرا که اروپا به هیچ وجه مستقل نیست. تاریخ نشان می‌دهد که اروپایی‌ها به هیچ کدام از طرح‌های خود در ارتباط با برجام آن هم در شرایطی که ترامپ از آن خارج شد، پایبند نبودند. علت هم در آن است که اروپا هیچ استقلال رایی ندارد و نه می‌تواند برجام را کنار بگذارد و نه اینکه مستقلا وارد مذاکره با تهران شوند. از این رو باید بررسی کرد که چه زمانی آمریکایی‌ها به گفتگو در مورد برجام به واسطه اروپایی‌ها روی خواهند آورد؟ در این شرایط موضع آمریکایی‌ها هم مشخص خواهد شد. اروپایی‌ها از این منظر که استقلالی در ارتباط با ایران ندارند، تلاش می‌کنند که بازی دیپلماتیک جدیدی را شروع کنند تا شاید بتوانند فشار بیشتری به ایران آورده و در میز مذاکرات امتیاز کمتری را به ایران بپردازند. این مورد البته برای اروپا در دیدگاه سایر کشورها به خصوص کشور‌های در حال توسعه گران تمام خواهد شد زیرا سایر کشورها به اروپا اینگونه خواهند نگریست که اروپا فاقد استقلال در تصمیم‌گیری است و نگاهی دیگر به اروپا خصوصا سه کشور اروپایی یعنی آلمان، انگلستان و فرانسه به وجود خواهد آمد.
علی اصغرزرگر کارشناس روابط بین‌الملل / آرمان ملی