سونامی افزایش تعداد بازنشستگان در ایران ، به اندازه ای شدید است که در هر ده دقیقه ، یک نفر به جمع بازنشستگان کشور افزوده می شود ولی عوارض این سونامی و کوتاهی های فراوان ، موجب شده است بازنشستگانی که می بایست در حال استراحت و گشت و گذار باشند مجبور شوند خواسته های حداقلی خویش را در کف خیابان فریاد بزنند .
منوچهر محمدشمیرانی کارشناس ارتباطات
در کشور ما ، شاغلان از بازنشسته شدن می ترسند و زمانی هم که بازنشسته می شوند به دلیل بیکار شدن و کاهش دریافتی حقوق ، پا به یک دنیای سراسر دغدغه و نگرانی می گذارند که همچون هیولایی وحشتناک، آرامش جسم و روح آنان را به یغما می برد و چشم انداز سیاهی از زندگی را ، در پیش رویشان رقم می زند .در بسیاری از کشورهای جهان ، افرادی که بازنشسته می شوند دوران بازنشستگی خود را ، به دور از نگرانی برای تامین نیازهای اولیه زندگی خانواده خویش سپری می کنند و در یک تصویر رویایی و محال برای بیشتر بازنشستگان ایرانی ، به دنبال دلمشغولی های شخصی خویش و یا سفر کردن به گوشه و کنار کشورشان و نقاط دیگر دنیا هستند . به عبارتی ، بازنشستگی فصلی نوین و طلایی و یک مرحله دلچسب و جذاب در زندگی آنان به حساب می آید ولی در ایران ، دوران بازنشستگی به گونه ای است که به دلیل مشکلات فراوان معیشتی ، افزایش تعداد اعضای خانوار بازنشسته مانند عروس و داماد و نوه ، گسترش رفت و آمدهای خانوادگی ، توقع بیشتر اعضای خانواده از فرد بازنشسته به عنوان بزرگ خانواده و ... نه تنها ، فصلی نوین و یا طلایی محسوب نمی شود بلکه بازنشستگان ، از این مرحله زندگی خویش ، به عنوان فصلی تاریک و سیاه یاد می کنند . فصلی که می بایست به جای استراحت و لذت بردن از زندگی در کنار اعضای خانواده خویش ، تازه باید به دنبال پیدا کردن کاری بیشتر دور از شان تخصصی و تحصیلی خود باشند تا بتوانند بخشی از نیازهای مالی خانواده را تامین نمایند .
مشکلات پس از بازنشستگی درصد قابل توجهی از بازنشستگان ، به دلیل دور بودن از فضای فعال دوران اشتغال، اگر امکانات مالی اضافی و یا مغازه و شرکت و باغ و باغچه ای از دوران اشتغال نداشته باشند پس از مدت کوتاهی ، دچار افسردگی و انواع و اقسام بیماری های روحی و روانی و رفتاری خواهند شد . شاید به همین دلیل باشد در حالی که افراد ، پس از ۳۰ سال و یا بیشتر ، می بایست از بازنشسته شدن استقبال کنند در ایران ، خیلی از شاغلان به ویژه کارکنان ادارات دولتی تمایل چندانی به بازنشسته شدن از خود نشان نمی دهند و تلاش می کنند به انحای مختلف ، سال های بیشتری را مشغول به کار باشند و از مزایای سازمانی گوناگون برای شاغلان بهره ببرند .یکی از دلایل و عوامل اصلی مشکلات بازنشستگان و ناتوانی دولت های چند دهه اخیر در افزایش قانونی حقوق آنان مطابق با تورم ، کم توجهی دولت ها به رشد بخش خصوصی و به تبع آن ، پروار شدن و افزایش بی رویه تعداد شاغلان بخش دولتی بوده است . مساله ای که تداوم این روند در چند دهه اخیر ، موجب شده است فربهی ادارات دولتی از حیث تعداد بالای نیروی انسانی و عدم تناسب این تعداد نیرو با نیاز ادارات ، علاوه بر کاهش چابکی این سازمان ها ، موجب شود تا در شرایط بحرانی ، برای پرداخت حقوق و مزایای آنان ، از منابع مالی صندوق های بازنشستگی و در اصل پول های متعلق به بازنشستگان استفاده کرده و علاوه بر بدهکارتر شدن به صندوق های بازنشستگی، برای پرداخت حقوق بازنشستگان و یا افزایش قانونی متعادل و متناسب با تورم حقوق آنان ، دچار اشکال شوند .فقط کافی است نگاهی به آمار اعلام شده در دو سال قبل داشته باشید : " در ایران ، مجموعا پنج میلیون و ۶۰۰ هزار نفر بازنشسته داریم ؛ یعنی حدود دو و نیم برابر تعداد شاغلان دولت ، امروز بازنشسته در کشور وجود دارد ." به یقین ، این تعداد تا به امروز ، بسیار بیشتر شده و با احتساب اعضای خانواده بازنشستگان ، چیزی حدود یک سوم جمعیت کشور ، با مسائل بازنشستگان دست به گریبان هستند .و باید پذیرفت دولت های مستقر در چند دهه گذشته، با گسترش بی رویه تعداد شاغلان، با دست خود " شمشیر داموکلس " را بر سر خویش قرار داده اند که حتی ، اگر هم بخواهند حقوق قانونی و مطالبات بازنشستگان را ، مطابق قانون پرداخت کنند از عهده آن برنخواهند آمد ؛ از یک سو ، مجبورند دست در جیب بازنشستگان و یا به عبارتی صندوق های بازنشستگی کنند و از سوی دیگر ، با سوء مدیریت های فراوانی که در سال های اخیر از مدیران این صندوق ها در کوتاهی کردن و عدم محافظت و حیف و میل اموال بازنشستگان صورت گرفته است در عمل ، خود را ناتوان از پاسخگویی به خواسته های بر حق بازنشستگان می بینند .
بگذریم که سونامی افزایش تعداد بازنشستگان در ایران ، به اندازه ای شدید است که در هر ده دقیقه ، یک نفر به جمع بازنشستگان کشور افزوده می شود ولی عوارض این سونامی و کوتاهی های فراوان ، موجب شده است بازنشستگانی که می بایست در حال استراحت و گشت و گذار باشند مجبور شوند خواسته های حداقلی خویش را در کف خیابان فریاد بزنند .
گفتنی است بخش هایی از قانون اساسی کشور ما ، بر اساس آرمان های تحقق دولت رفاه نوشته شده و در چند دهه اخیر ، یکی از آرمان های اقتصادی دولتهای مستقر ، تشکیل دولت رفاه عنوان شده است . در اصل ۴۳ بر " تامین نیازهای اصلی و اساسی شهروندان " تاکید شده و یا در اصل ۲۹ قانون اساسی نیز ، " تامین اجتماعی " به عنوان سرفصل برنامه های حمایتی ، مورد توجه قرار گرفته است . بنابراین ، بر اساس این ایده ، دولت رفاه باید به فکر تامین نیازهای شهروندان خود و به ویژه اقلیت هایی مانند بازنشستگان و سالمندان باشد .در ایران ، عواملی مانند کاهش موالید ، افزایش امید به زندگی ، کاهش مرگ و میر و ... افزایش جمعیت سالمندی را ، تبدیل به یکی از مهم ترین پدیده های اجتماعی کرده است .عدم برنامه ریزی صحیح و به موقع و عدم پیشگیری از بروز بحران در رسیدگی به شرایط زندگی بازنشستگان ، موجب شده است نارضایتی سالمندان بازنشسته ، رشد روزافزونی داشته باشد .همین ، عدم توجه به قابلیت تبدیل مشکل معیشتی و رفاهی بازنشستگان به یک بحران ، تبدیل صندوق های بازنشستگی به حیاط خلوت مدیران ، عدم امکان حضور بازنشستگان کارشناس و متخصص در عرصه مدیریت شرکت های وابسته به صندوق های بازنشستگی و زیان ده بودن بیشتر این شرکت ها ، موجب شده است صندوق های بازنشستگی کشور ، با بحران جدی روبرو شوند و از ۱۷ صندوق بازنشستگی فعال در کشور ، ۱۵ صندوق به مرز ورشکستگی برسند که در صورت عدم وصول مطالبات آنان و عدم کمک دولت و یا نهادهای مالک صندوق ، کار آن ها به اعلام ورشکستگی خواهد کشید .
ارسال نظر