به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، با نگاهی به این آمار‌ها که ثبت ۷ هزار و ۳۷۶ ازدواج دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله در بهار سال ۹۹ و افزایش ۲ هزار و ۳۵۹ مورد بیشتر از آن در بهار ۱۴۰۰ متوجه می‌شویم که تمایل به این گونه ازدواج‌ها یعنی کودک همسری هرساله رو به افزایش است و این آسیب هیچگاه فروکش نخواهد کرد که یک دختر در اوج کودکی را وارد زندگی کنیم که هیچ آشنایی نسبت به آن ندارد.
همچنین آمار ازدواج ۴۵ هزار و ۵۲۲ دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله در بهار ۱۴۰۰ نیز قابل تامل است، چون این رکورد‌های ازدواج در سنین پایین همچنان در حال شکستن است.
اگرچه ازدواج دختران در سنین پایین بسیار نسبت به سال‌های گذشته در حال افزایش است، اما مشاهده می‌شود که ازدواج ۶ پسر کمتر از ۱۵ سال و ۶ هزار و ۵۷۳ پسر ۱۵ تا ۱۹ ساله در بهار ۱۴۰۰ نیز به ثبت رسیده است اگرچه این آمار نسبت به آمار دختران بسیار پایین‌تر و شاید آسیب آن‌ها بسیار کمتر است.
همچنین براساس اعلام سازمان ثبت احوال کشور، در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۰ نیز ۷۴۷ نوزاد از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله به دنیا آمدند که ۶ استان سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی، گلستان، کرمان و آذربایجان شرقی بیشترین ولادت کودکان از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله را به خود اختصاص داده‌اند.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، در بهار سال جاری تولد ۲۹۳ کودک از مادران کمتر از ۱۵ سال و یک کودک از پدر کمتر از ۱۵ سال نیز به ثبت رسید، همچنین، تولد ۱۵ هزار و ۳۵۵ کودک از مادران و ۶۷۴ کودک نیز از پدران ۱۵ تا ۱۹ ساله در این مدت ثبت شد.
برای کاهش برخی از این مشکلات و جلوگیری از ازدواج در سنین پایین «لایحه منع ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال» از چند سال گذشته از سوی معاونت سابق امور زنان و خانواده رییس جمهوری به کمیسیون لوایح دولت ارایه شد.
معاونت امور زنان و خانواده رییس جمهوری اسفندماه سال ۹۷ لایحه حذف تبصره مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را به دولت ارسال کرد. لایحه‌ای که هدفش مبارزه با کودک همسری و سوءاستفاده از کودکان در پوشش ازدواج بود، اما همچنان به نتیجه‌ای نرسید.
سال‌هاست که برای برداشتن تبصره ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، بین موافقان و مخالفان اختلاف‌نظر وجود دارد، تبصره‌ای که ممنوعیت ازدواج کودکان را که در این ماده ذکر شده، عملا ملغی می‌کند. این ماده می‌گوید عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به ۱۳ سال تمام شمسی و پسر پیش از رسیدن به ۱۵ سال تمام شمسی منوط به اذن، ولی است به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح. بر این اساس ممنوعیت ازدواج کودکان در صورت رضایت، ولی و با حکم دادگاه ملغی می‌شود.
ازدواج زیر سن ۱۳ سال ممنوع است
حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در این باره در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خطوط گفت: یکی از موضوعات مهم هر جامعه حفظ سلامت مردم در همه سنین و در همه شرایط است و این یکی از دغدغه‌های جدی برای مدیریت جدید برای کار در هر حوزه است و یکی از گروه‌هایی که نیازمند توجه و حمایت هستند کودکان به شمار می‌روند.
وی تصریح کرد حمایت از کودکان در این حوزه‌ها می‌تواند توسط دولت اتفاق بیفتد و یکی از این حوزه‌های نیازمند حمایت کودکان تشکیل به موقع خانواده است به همین دلیل برای حمایت و صیانت از افراد در کشور‌های مختلف قوانین و سیاست‌های خاصی متناسب با شرایط فرهنگی و متناسب با تغییراتی که در ادوار مختلف در هر جامعه‌ای اتفاق می‌افتد، وجود دارد، در کشور ایران نیز براساس آخرین قانون ازدواج زیر ۱۳ سال ممنوع است مگر با شرایطی که طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، مصلحت کودک باشد براساس یک فرایند امکانپذیر است در غیر این صورت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ممنوع است.
طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی «عقد نکاح دختر پیش از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر، پیش از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط به اذن، ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است».
وی تصریح کرد در چند سال اخیر اخباری مبنی بر ازدواج دختران در سنین پایین به گوش می‌رسد که البته در گذشته این آمار ازدواج زیر ۱۵ سال بیشتر بوده است، اما با تصویب این قانون، این فراوانی آماری کمتر شد، اما نکته قابل تامل این است که وقتی افراد در سنین پایین و سن ۱۰ سال و زیر قانون ازدواج می‌کنند، خلاف قانون عمل کردند مگر اینکه شرایطی که در قانون برای ازدواج زیر ۱۳ سال اعلام شده است، رعایت شده باشد.
موسوی چلک ادامه داد باید قبول کنیم امروز شرایط رشد کودکان به گونه‌ای نیست که در کودکی نقش بزرگ همسری را ایفا کنند و شاید نقش بزرگ مادری را داشته باشند نقش‌های متعددی به واسطه ازدواج به این کودکان تحمیل می‌شود و نقش اجتماعی افراد متفاوت می‌شود و انتظارات هم فرق می‌کند، در حالی که این‌ها هنوز بچه هستند و توان مدیریت زندگی مشترک را ندارند.
وی خاطرنشان کرد این افراد نه تنها در شرایط عادی بلکه در بحران‌ها هم شرایط لازم مدیریت زندگی را ندارند به همین دلیل ممکن است شاهد بچه‌هایی باشیم که هم ازدواج و هم طلاق را تجربه کرده باشند برخی هم طلاق با فرزند را هم تجربه می‌کنند طبیعتا این بچه‌ها عموما توانایی مدیریت مشکلات بعد از طلاق را نخواهند داشت و این هم می‌تواند یک نکته قابل تامل در ازدواج در سنین پایین باشد.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران افزود بچه‌هایی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند در اغلب اوقات کودکی را دیگر تجربه نمی‌کنند و این می‌تواند عوارضی داشته باشد و این عوارض می‌تواند نشان‌دهنده همان آزار باشد اینکه الزاما کودک همسری، آزار است باید به آن تامل کرد، اما وقتی فرد نمی‌تواند نقش خودش را انجام دهد اذیت می‌شود این آزاردگی‌ها را برای کودک فراهم می‌کند.
وی خاطرنشان کرد وقتی کودکی ازدواج می‌کند و طلاق می‌گیرد طبیعتا خشونت‌هایی بر آن فرد وارد می‌شود که از نظر روحی آسیب می‌بیند و کسی نمی‌تواند منکر این قضیه شود.
موسوی چلک تاکید کرد بلوغ روانی اجتماعی متناسب با شرایط کنونی هم مهم است و امروز بچه‌ها مانند ۵۰ یا ۶۰ سال قبل نیستند و حضورشان، نقش‌ها، فعالیت‌ها، خواسته‌ها و مطالبات آن‌ها متفاوت است، اگر در گذشته فردی در سنین ۱۴ یا ۱۵ سال کنار خانواده ازدواج می‌کرد براساس اقتضای سبک زندگی بود، اما سبک زندگی اکنون اینگونه نیست.
وی تصریح کرد وقتی میانگین سن ازدواج در کشور بالا می‌رود و در تحصیل کرده‌ها به مراتب بیشتر از افراد عادی است کودک همسری‌ها می‌تواند نگرانی‌هایی را به دنبال داشته باشد البته این کودک همسری‌ها باید مورد ارزیابی قرار گیرد که در چه شرایطی رخ داده است.
وی معتقد است که این گونه ازدواج‌ها در سنین پایین بیشتر در خانواده‌های فقیر، مناطق محروم و یا محیط‌هایی که سبک زندگی آن‌ها به گونه‌ای است که بچه‌ها در این سنین باید ازدواج کنند، رخ می‌دهد و آن‌ها ممکن است این بستر را برای این گونه ازدواج‌ها فراهم کنند. ولی باید قبول کنیم که با توجه با انتظاراتی که امروز از افراد به عنوان یک همسر وجود دارد بسیاری از این کودکان توانایی ایفای این نقش‌ها را ندارند.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ادامه داد به همین دلیل بلوغ همه جانبه می‌تواند مبنای تشکیل زندگی مشترک و ازدواج است و در سنین پایین این بلوغ آنگونه که باید باشد اتفاق نمی‌افتد.