پرونده پادمانی یکی از اختلافات توافق/علت اصرار ایران برای بسته شدن پرونده چیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، مذاکرات فشرده هسته‌ای برای احیای برجام از ساعت ۱۵:۱۵ دقیقه‌ی ۸ آذر ماه ۱۴۰۰ به وقت وین به ریاست مشترک «علی باقری» رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران و «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با حضور هیأت‌های ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا آغاز شد و پس از گذشت چندین دور فراز و فرور مرداد ماه با بسته پیشنهادی مورا دود سفید البته به روایت غربی ها از هتل کوبورگ بلند شد.

از همان ایام گمانه زنی هایی در خصوص جزئیات این بسته پیشنهادی مطرح شد و اغلب رسانه های غربی با هدف تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ سریع و مدیریت افکار عمومی برای مثبت نشان دادن رفتار اروپایی ها در مذاکرات نکاتی از متن پیشنهادی را افشا کردند.

بر اساس اعلام رسمی مقامات کشورمان یکی از مولفه‌های مورد نظر ایران در هر توافق احتمالی، تضمین‌های الزام آور طرف مقابل است. راستی آزمایی‌های عملی در خصوص رفع پایدار تحریم‌ها و بسته‌شدن ادعاهای سیاسی علیه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  یکی دیگر از مسائل مهم برای ما در مسیر توافق اعلام شد و بر اساس گفته رئیس جمهور پیش از حل این مسائل دستیابی به توافق ممکن نخواهد بود.

همچنین در کنار این مسائل موضوع تحریم سپاه پاسداران (FTO)  نیز یکی  دیگر از مسائل مورد اختلاف ایران و طرف های غربی است که در این ایام زیاد از آن شنیدیم اما اصلی ترین مساله لاینحل مذاکرات تا امروز مساله پادمان است.

تاجایی که معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در پیامی تاکید کرد: در تمامی گفتگوهای تلفنی آیت الله رئیسی با روسای جمهور فرانسه، روسیه و چین، موضع قاطع ایشان این بود که فقط زمانی که ادعاهای پادمانی حل و فصل و بسته شود، توافق نهایی قابل دست یافتن است. و بارها رئیس جمهور تاکید کرده است وقتی حرف از مذاکره است، باید تمامی موضوعات پادمانی حل‌وفصل شود. بدون حل‌وفصل مسائل پادمانی، سخن از توافق معنا ندارد.

از سوی دیگر رافائل گروسی، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای می‌گوید: «قطعا بدون دریافت پاسخ معتبر از ایران، پرونده تحقیقات پادمان‌ها را نمی‌بندیم.

پادمان چیست:

«پادْمان» در فارسی به معنای نظارت و حراست‌کردن است و اسم مصدری است که از ریشه فعل پاییدن گرفته شده‌است.

کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای، براساس پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای یا NPT""  متعهد شده‌اند پس از مذاکره با آژانس، تدابیر پادمان‌ها (Safeguards) را بپذیرند که نشان‌دهنده «تایید پایبندی آن کشور به تعهدات خود در قبال این پیمان با هدف جلوگیری از تبدیل مصارف صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای به استفاده‌های تسلیحاتی هسته‌ای یا ابزارهای انفجاری هسته‌ای» باشد. 

جزئیات تدابیر پادمان‌های مقرر در این ماده، در سند دیگری تحت عنوان «مقررات موافقت‌نامه پادمان‌ها» (CSA یا Comprehensive Safeguards Agreement) تدوین شده‌است. ایران در دی‌ماه ۱۳۴۸ این تعهدات را پذیرفته‌‌است. این تعهدات غیر از پایبندی به پروتکل الحاقی است.

البته بعد از تصویب «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران» و پس از مذاکرات مشترک دستگاه سیاست خارجی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در سوم اسفندماه سال ۱۳۹۹ طی بیانیه‌ای مشترک ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا شود؛ بنابراین، بر پایه قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌شود.

 با درک درست از  مسئله پادمان و  معرفی وظایف پادمان، و  انجام وظایف نظارتی و درک عناصر مرتبط با پادمان که از جمله مسائل مهم در مسئله هسته‌ای است، کشور‌ها می‌توانند به دنبال تشکیل پادمان‌های ملی باشند،که از این طریق امکان بیشتری در جهت شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای، تامین هر چه بیشتر منافع ملی و خنثی کردن فشار‌ها و تبلیغات سوء ایجاد می‌شود.

چرا بسته شدن پرونده پادمانی برای ما مهم است؟

آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان پلیس بد مذاکرات هسته ای همواره نقش آفرینی کرده و این بازی قدیمی برای مذاکره کنندگان ما روشن و  مشخص است.

این سازمان به ظاهر فنی و علمی در کارنامه اقدامات خود افشای اطلاعات محرمانه سایت های هسته ای کشورمان، فرستادن جاسوس تحت عنوان بازرس هسته ای و رفتارهای غیرسازنده و سیاسی را دارد و بیشتر تحت تاثیر فشارهای آمریکا و شاید صهیونیست ها رفتار کرده است.

با وجود مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران مبنی بر همکاری کامل و شفاف با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخصوص نمونه‌برداری از برخی مراکز هسته‌ای و نیز ارائه پاسخ‌های دقیق درباره منشأ پیداشدن مواد رادیواکتیو در سه مرکز هسته‌ای اعلام‌نشده ایران بازهم اقدامات غیر سازنده در آژانس تداوم داشت و سفر های گاه و بیگاه گروسی مدیرکل آژانس به تل آویو نیز شاید در اینگونه رفتارها بی تاثیر نباشد.

اما جمهوری اسلامی ایران همواره چه در دوران عمر کوتاه برجام و حتی چه پس از آن تا جایی که طرف های غربی حسن نیت داشتند به نحوی رفتار کرد که به گواه همه کارشناسان فعالیتی کاملا شفاف و دقیق را داشته و بیشترین همکاری ها را با سازمان های بین المللی داشته است.

اما با توجه به این سابقه طرف های غربی-آمریکایی  و رفتار آژانس نمی توانیم بدون بسته شدن موضوع پادمان پای توافقی را امضا کنیم چرا ممکن است در آینده این نقص در توافق زمینه ساز ادعا های بعدی و بهانه ای برای  تکرار بد عهدی های گذشته شود.

 ابوالفضل عموئی   سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و از اعضای سابق تیم مذاکره کننده هسته ایدر خصوص اهمیت پایان یافتن موضوعات پادمانی اظهار داشت: «بسته شدن پرونده موضوعات باقی مانده همکاری های پادمانی در این مرحله به این دلیل مهم است که اگر این پرونده باز بماند به جهت شیطنت هایی که ممکن است شکل بگیرد باعث عدم پایداری توافق خواهد شد.

وی افزود: جمهوری اسلامی به این جهت مذاکرات را دنبال می کند که به یک توافق پایدار و سود آور دست پیدا کند  و در صورتی که به یک توافق غیر پایدار دست پیداکنیم ادامه مذاکرات از منطق خالی است به همین جهت ما فکر می کنیم باز ماندن پرونده پادمانی به چالشی برای پایداری توافق تبدیل خواهد شد

نماینده مردم تهران تاکید کرد: باید توجه کرد موضوعات باقی مانده مبهم است و ما به اینکه آژانس به گزارشات بی اعتباره سرویس های جاسوسی استناد کرده است منتقد هستیم و فکر میکنیم نوع رفتار ها حاصل از نگاه سیاسی به جای نگاه فنی به پرونده هسته ای ایران است.

وی خاطر نشان کرد: ما بیشترین همکاری ها را با آژانس بین المللی انرژی اتمی داشتیم و بیشترین بازرسی ها از کشورمان انجام شده و نزدیک یک پنجم کل بازرسی ها از ایران انجام شده ولی سوال اساسی این است که هرقدر همکاری را بیشتر انجام دادیم سوالات آژانس پایان نیافته لذا تاکید داریم این پرونده باید به یک نقطه جمع بندی برسد و پس از آن اگر توافقی شکل بگیرد حداقل از یکی از جنبه های ناپایداری خالی خواهد شد.»

 در کنار این ها تلاش طرف های غربی و رسانه های آنها به کم اهمیت جلوه دادن پادمان و یا ارجاع حل این مساله پس از امضای توافق اتفاقاً نشان دهنده اهمیت موضوع و احتمالاً نبود حسن نیت در طرف های غربی است بر همین اساس بسیار مهم است که هر بهانه ای از دست آنها برای مانع تراشی در مسیر توسعه برنامه صلح آمیز هسته ای گرفته شود.

بدون شک عزم جمهوری اسلامی ایران بر استفاده صلح آمیز از فن آوری هسته ای بر اساس فتوی مقام معظم رهبری و دکترین دفاعی کشورمان بر کسی پوشیده نیست و برای اثبات این موضوع همواره کشورمان تن به بیشترین نظارت ها  در بر اساس قوانین بین المللی داده است اما برجامی سست و پر بهانه که باعث ایجاد خلل در مسیر پیشرفت و توسعه کشور شود حتماً از سوی مذاکره کنندگان پذیرفته نیست./خانه ملت

پایان پیام