به گزارش پایگاه خبری خطوط، ایرانیان خردمند از زمان باستان ارزش آب را بخاطر قرار گرفتن در کمر بند خشک جهان،در زندگی خود دریافته بودند و آن را پاس می داشتند. نام گذاری یک ماه سال به نام آبان ماه و روز آبان و جشن آبانگان همگی نشان از اهمیت این عنصر حیاتی در زندگی ما ایرانیان دارد و امروزه که به سبب خشکسالی های پیاپی و افزایش جمعیت و مصرف، با مشکل کمبود آب ، بیشتر از گذشته روبرو هستیم ، شایسته است با توجه به شرایط ویژه ای که مدت هاست در این سرزمین کم آب دچار آن هستیم و مشکلاتی که پیش روی ماست، بیش از پیش به این مهم بپردازیم.
آب مظهر روشنى
از دیر باز طبیعت و حفظ و نگهداری از آن در باورهای ایرانیان بسیار اهمیت داشته، برای یادآوری و پاسداشت این عناصر حیات بخش، جشن ها و رسوماتی در تقویم کهن ایران وجود داشته است . بعنوان نمونه جشن آبانگان در پاسداشت آب های روان می باشد. در این روز ایرانیان به کنار جوی ها و چشمه ها می رفتتند و برای افزونی آبها دعا و نیایش می کردند. آب در اوستا، کتاب دینی ایرانیان پیش از اسلام، مورد ستایش واقع شده و در هفتن‌یشت، آبزور و آبان‌یشت آب ستوده شده است. آبان‌یشت یکی از طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین یشت‌هاست که به ستایش الهه آبها اختصاص دارد. نیایشگاه های آناهیتا، الهه آبها و باروری، معمولا در كنار رودها برپا می شده و زیارتگاه هایی كه امروزه با اسامی دختر و بی بی مشهور هستند و معمولا در كنار آبهای جاری قرار دارند. احترام به آب همچنان در کشور کم آب ما مشهود است. آب از نظر ایرانیان مظهرروشنى است و اگر ناخواسته آبى به روى کسى پاشيده شود، مى گويند خوش یمن است، يا اين که پشت سر مسافر آب مى پاشند تا سفرش بى خطر انجام گيرد و زود بازگردد، یا اعتقاد به این که آب نطلبيده، مراد است.
دین اسلام آب را سرچشمه حیات و زندگی دانسته و بدون آن زمین و آنچه در او هست را کالبدی بی روح نامیده، چنانچه خداوند در قرآن کریم در سوره انبیا آیه ۳۰ می فرماید: و جعلنا من الماء کل شی حی .این یعنی ما همه موجودات را به وسیله آب به وجود آورده و حیات داده‌ایم . همچنین در سوره حج آیه ۶۳ می‌فرمایند: الم تر ان الله انزل من السماء ماءفتصبح الارض ان الله لطیف خبیر . آیا نمی بینی که خداوند از آسمان آب باران نازل می کند و زمین از آن باران سبز و خرم می‌شود این دلیل لطف و مرحمت خداوند و اطلاع او از اسرار امور است. در سوره نحل آیه ۶۵ می فرماید خداوند از آسمان آب نازل کرد و به وسیله آن زمین مرده و بایر را آباد و سرسبز و خرم گردانید و آیات دیگر...
قدر آب را بیشتر بدانیم
با توجه به پیشینه فرهنگی و دینی ایرانیان، توقع این بوده و هست که قدر آب بیشتر دانسته شود و در حفظ و بهینه سازی مصرف این سرمایه کوشش شود. سوالی که مطرح است، اینکه با توجه به این پیشینه، چرا بسیاری از هم وطنان همچنان در قدردانی از این ودیعه بی بدیل کم کوشی کرده و از راه های مختلف ؛ چه مصارف خانگی، چه کشاورزی و چه صنعتی اصراف می کنند؟ فرهنگ سازی، آموزش صحیح و بهینه سازی مصرف راه حل های ضروری برای برون رفت از بحران کم آبی است که نیازمند همت دولت و ملت در کنار هم است و باید خطرات این بحران به صورت مستمر در همه پایه های آموزشی و اجتماعی گوشزد شود.
تمهیدات دیروز پاسخگوی امروز نیست!
کمبود آب در ایران به علت طبیعت خشک این سرزمین از قدیمی‌ترین روزگار گریبانگیر ما بوده و برای رفع این اشکال طی قرون و اعصار متمادی، بسیار کوشش شده است. نمونه بارز این تلاش ها حدود ۴۰ هزار رشته قنات دایر و بایر است که طول برخی از آنها از چند ده کیلومتر هم تجاوز می کند. ایرانیان آموختند چگونه با معضل کمبود بارش و آب های جاری کنار بیایند، مثلا مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی، بهره برداری صحیح از آب های زیرزمینی، بهره برداری از آب های شور، گسترش سدسازی و از بین بردن نقاط ضعف آن و... اما امروز دیگر این تمهیدات پاسخگوی نیاز ما نیست . افت منابع زیر زمینی، فرو نشست زمین و اختلافات قومی و قبیله ای و خشونت بر سر مالکیت آب تنها گوشه ای از این خطر بزرگ است.
ضرورت به روز سازی ابزارها و سرمایه گذاری
آبان و جشن آبانگان بهانه ای بود برای یادآوری این نکته که پاسداشت این نعمت الهی و استفاده بهینه از منابع آبی باید با مدیریتی صحیح همراه شود تا این کشور، ضمن عبور از بحران، فرصت سازی کند و این امر، نیازمند به روز سازی و بهره مندی از ابزارهای پیشرفته و سرمایه گذاری لازم است. بعنوان نمونه امروز ما باید در یک اقدام سریع، ضمن کاهش برداشت بی رویه از ذخایر زیر زمینی، به سوی بهره برداری از آب شیرین کن های صنعتی سوق پیدا کنیم که دسترسی به آب های آزاد جهان و وسعت مرزهای آبی، این امکان را برای ما فراهم کرده است.
جشن آبانگان را هم به مردم آب دوست ایران تبریک عرض می کنم.
علی آغمیونی