به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، علاوه بر آلودگی هوای محیط باز، حدود سه میلیارد نفر در معرض آلودگی داخل خانه قرار دارند و از زیست توده، نفت و زغال سنگ برای پخت و پز و افزایش دما استفاده می‌کنند که استفاده از حمل و نقل پاک، سوخت سبز، مدیریت زباله‌های شهری، مدیریت سوخت و خانه‌های کم‌مصرف از جمله بهترین راهکار‌های مبارزه با آلودگی هوا هستند.
بر اساس گزارش وضعیت هوای جهان، میزان مواجهه جمعیت کشور ایران با آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال ۲۰۱۰ حدود ۳.۴ میکروگرم بر متر مکعب کاهش و درخصوص آلاینده ازن حدود ۵.۹ ppb (بخش در میلیارد یکای سنجش) افزایش یافته است.
براساس گزارش وضعیت هوای جهان در سال ۲۰۲۰ که تازه منتشر شده است، آمار‌ها نشان می‌دهد که طی سال ۲۰۱۹ در سطح جهانی، رتبه آلودگی هوا از پنجمین عامل خطر برای مرگ زودرس به رتبه چهارم رسیده است. همچنین براساس این گزارش در سال ۲۰۱۹، مواجهه با آلودگی هوا منجر به ۶.۶۷ میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان شده است. از سویی دیگر حدود ۱۲ درصد از کل آمار مرگ و میر جهانی مربوط به مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا است.
در گزارش وضعیت هوای جهانی به این موضوع اشاره شده که طی سال ۲۰۱۹ آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هوای آزاد عامل ۴.۱۴ میلیون مرگ و در فضای بسته عامل ۲.۳۱ میلیون مرگ شده است. در این بین آلاینده ازن نیز سبب ۳۶۵ هزار مرگ زودرس شده است.
با استناد به گزارش وضعیت هوای جهانی می‌توان گفت که بیش از ۹۰ درصد از جمعیت جهان درمعرض هوای آلوده بوده‌اند و بیشترین مواجهه با آلودگی هوا در آسیا، آفریقا و خاورمیانه رخ داده است همچنین ۱۰ کشوری که بیشترین میزان مواجه با آلودگی هوا در سطح جهان را دارند، در این مناطق واقع شده‌اند.
براساس گزارش‌های منتشر شده، مواجهه طولانی مدت با آلاینده ذرات معلق PM ۲.۵ در ایران سالانه باعث بروز ۴۱ هزار و ۷۰۰ مورد مرگ زودرس می‌شود.
طبق اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون فقط ۲ روز هوا پاک، ۱۹۴ روز قابل قبول، ۵۹ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و پنج روز ناسالم برای همه گروه‌ها بوده است، اما این آمار‌ها تا چه حدی قابل استناد است در حالی که وقتی با هوای شهر نفس می‌کشیم، نفس‌مان سنگین است.
عصر یکشنبه ۱۴ آذرماه شاخص آلودگی هوای تهران ۱۴۷ ناسالم برای گروه‌های حساس اعلام شد، اما تا چه زمانی باید این شرایط را تحمل کرد، چون در فصل سرما که وارونگی هوا رخ می‌دهد این آلودگی بیشتر احساس می‌شود و شرایط حضور مردم در فضای آزاد نیز بسیار سخت‌تر و در شرایطی هم غیرممکن می‌شود.
شاخص کیفیت هوا معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامت افراد است که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک یا سبز، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط قابل قبول یا زرد، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس یا نارنجی، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه یا قرمز، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم یا بنفش و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک یا ارغوانی تعیین شده است.
عباس شاهسونی رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز اعلام کرده بود که براساس آخرین برآورد موسسه معتبر بار بیماری‌ها، مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM ۲،۵ در کشور، سالانه باعث بروز ۴۱ هزار و ۷۰۰ مورد مرگ زودرس می‌شود و تعداد مرگ منتسب به ذرات معلق PM ۲،۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ۶۳،۱ نفر گزارش شده است.
وی اظهار داشت: مواجهه با ذرات معلق بطور میانگین باعث کاهش ۱،۸ سال از امید به زندگی در مردم دنیا می‌شود. در حال حاضر ۹۲ درصد از جمعیت جهان در کشور‌هایی زندگی می‌کنند که در آن سطح آلودگی هوا ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب است؛ یعنی بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت.
وی با اشاره به اینکه در کشور‌های با سطح درآمد متوسط و پایین خطر بیشتری وجود دارد، افزود: آلودگی هوا در سطح جهان، به عنوان چهارمین علت مرگ زودرس پس از فشار خون بالا، مصرف دخانیات و سوء تغذیه و دومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر پس از استعمال دخانیات شناخته شده است.
اغلب کارشناسان و متخصصان ویروس‌شناسی این حوزه نیز معتقدند که آلودگی هوا می‌تواند باعث پخش ذرات ویروس شده و از این طریق سرایت بیماری‌های ویروسی را افزایش دهد و آلودگی هوا نیز احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی، سکته قلبی، مغزی، فشار خون و دیابت را افزایش می‌دهد؛ بنابراین حضور طولانی مدت در معرض آلودگی هوا، در صورت ابتلا به کرونا، سبب وضعیت شدید بیماری و افزایش احتمال جانباختگی می‌شود.
اما مشکلات آلودگی هوای تهران با یک پیشینه طولانی هنوز بدون راه‌حل باقی مانده است و هرساله در زمان تشدید وضعیت آلودگی هوا نشست‌های تخصصی برای حل مشکلات ناشی از آن برگزار می‌شود، اما بعد از گذشت سال‌ها از این مشکل، هنوز بی‌نتیجه باقی مانده است و انگار هوای تهران خیال پاک شدن ندارد، چون همه عوامل آلودگی همچنان پابرجا است و هیچ اقدامی برای کاهش آلایندگی هوا صورت نمی‌گیرد و تنها در حد حرف، صحبت و نشست به سال‌های بعد موکول می‌شود.
جلسه بررسی راهکار‌های کاهش آلودگی هوا عصر شنبه سیزدهم آذرماه نیز به ریاست معاون اول رییس جمهوری برگزار و کمیته‌ای با مسئولیت وزارت کشور برای تدوین نقشه راه ارتقای کیفیت هوا و مبارزه با آلودگی هوای کلانشهر‌ها تعیین شد که قرار است این کمیته با ریاست وزیر کشور و مسئولیت اجرایی شهردار تهران و با عضویت وزرای امور اقتصادی و دارایی، نفت، صمت، راه و شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد، استانداری و شهردار تهران و پلیس راهور تشکیل شود و ظرف مدت یک هفته نقشه راه و برنامه مبارزه با آلودگی هوای کلانشهر‌ها تدوین و در جلسه هفته آتی ارایه دهند.
محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری نیز از عدم اجرای وظایف و تکالیف مشخص شده در قانون هوای پاک از سوی دستگاه‌های اجرایی طی سال‌های اخیر انتقاد کرد و گفت: متاسفانه گزارش‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌های اجرایی و نظارتی نسبت به وظایف و تکالیف خود توجه جدی نداشته‌اند.
وی تاکید کرد که مقابله با آلودگی هوا نیازمند متولی مشخصی در کشور است، بنابراین تامین اعتبار، سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های مختلف برای کاهش آلودگی هوا نیازمند سازماندهی، مدیریت و پیگیری مستمر است که باید توسط متولی مشخص و با همکاری سایر دستگاه‌ها و نهاد‌ها دنبال شود.
مخبر معتقد است آلودگی هوای پایتخت قابل بهبود است و می‌توان با برنامه‌ریزی‌های دقیق و پیگیری مستمر اوضاع تهران را به وضعیت بهتری رساند که این امر نیازمند کمیته‌ای متشکل از دستگاه‌های ذیربط و اهتمام جدی مسئولان مربوطه است.
مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران نیز معتقد است رفع آلودگی هوا در گرو افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی است و برای حل ریشه‌ای مشکل آلودگی هوا باید حداقل ۲ هزار دستگاه اتوبوس و یک هزار واگن به این ناوگان افزوده شود و با افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی حداقل ۳۰ درصد از آلودگی هوای پایتخت کاهش می‌یابد.
در حال حاضر نیز به دلیل فصل سرما و افزایش آلاینده‌های هوا به خصوص در کلان شهر‌ها و شهر‌های صنعتی، مشکل آلودگی هوا تشدید شده است که این موضوع نیازمند تدبیری اساسی است نه جلساتی که همه بی‌نتیجه و بی‌پایان است.
