مهناز بیرانوند، روزنامه نگار
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خطوط، چاقی کودکان معضلی نیست که امروز و دیروز آمده باشد، این معضل چند سالی است که گریبان دانش‌آموزان را هم گرفته است، اینکه 40 درصد دانش‌آموزان تهرانی چاق هستند، خود زنگ خطری جدی برای والدین و حتی مربیان ورزشی است چون بخشی از این چاقی از بی‌تحرکی و بخشی از پرخوری آنان است.
براساس آمارهای وزارت بهداشت از سال 1359 تاکنون آمار چاقی در ایران 5.5 برابر شده است و این آمارها نشان می‌دهد که مردم ایران به ویژه والدین کمتر به وزن خود توجه دارند که اکنون کودکان چاق یا با اضافه وزن تحویل جامعه شده است، اگرچه بخشی از این مساله به غذاهای فست فودی با کالری بالا برمی‌گردد.
اگرچه متاسفانه افراد دارای اضافه وزن در ایران نیز در این مدت ۳.۵ برابر شده است و۷۰ درصد ایرانی‌ها مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند که این خطر بیخ گوش همه ماست و شاید اکنون با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنیم اما این موضوع برای کودکان و دانش‌آموزان بسیار خطرناک‌تر است چون وقتی از کودکی با این مشکلات چاقی و اضافه وزن روبه‌رو باشند، در آینده آنها نیز تاثیر منفی دارد.
برخی از دانش‌آموزان بخاطر چاقی و یا اضافه وزن حتی تمایلی به ارتباط با دوستان و همکلاسی‌های خود را ندارند و این روزها کرونا هم دلیلی محکم بر افزایش میزان چاقی دانش‌آموزان شده است اما بار خجالت کشیدن آنان از دوستان را کمتر کرده است، اما روز به روز بر وزن آنها افزوده می‌شود و گاها هیچ تلاشی برای کاهش وزن خود، یا کم خوردن و ورزش را ندارند.
54 درصد مردم ورزش نمی‌کنند
سینا کلهر، سرپرست معاونت فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و جوانان می‌گوید: پنج میلیون و ۵۰۰ هزار دانش آموز کشور اضافه وزن دارند، متاسفانه شمار زیادی از دانش‌آموزان کشور هم اکنون از اضافه وزن و چاقی رنج می‌برند که باید برای این موضوع اقدامی جدی کرد.
کلهر اضافه کرد: دولت سیزدهم با رویکرد تحول در همه زمینه‌ها و بخصوص ورزش به دنبال تحول در حوزه ورزش دانش‌آموزی است. متاسفانه ورزش نکردن و تحرک نامناسب در دوران کودکی و دانش‌آموزی موجب کاهش استقبال از ورزش همگانی و ورزش قهرمانی در آینده می‌شود، با تمام اقداماتی که در مدارس انجام می شود باید حلقه مفقوده بین برنامه‌های آموزش و پرورش و عدم ورزش دانش‌آموزان را پیدا کرد.
وی تاکید کرد: با وجود اینکه منابع و زیرساخت‌های خوبی در حوزه ورزش در مدارس و مراکز آموزشی انجام شده است ولی آنگونه که باید نتوانسته دانش‌آموزان را به ورزش ترغیب کند.
کلهر اضافه کرد: براساس آمار ۵۴ درصد مردم ورزش نمی‌کنند ولی آمارهای غیررسمی نشان از ورزش نکردن ۷۰ درصد مردم حکایت می کند، بنابراین برنامه‌های ورزشی باید از پایه ۲ اصول کلی مداوم بودن و منظم بودن را داشته باشند تا دانش‌آموزان در آینده آن را ادامه دهند.
30 درصد دانش‌آموزان توده شکمی دارند
سیدعلی یزدی‌خواه، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز گفته است که براساس آمارها ۳۰ درصد دانش‌آموزان کشور از توده شکمی رنج می برند، بنابراین سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های لازم در حوزه تحرکی دانش‌آموزان می‌تواند جلوی میلیون‌ها بیماری زمینه‌ای را در آینده بگیرد.
یزدی خواه ادامه داد: وزارت آموزش و پرورش با غربالگری یک میلیون و ۶۰۰ هزار دانش‌آموز در سال جاری کار بزرگی انجام داد که در آن توده بدنی، ساختار استخوان بندی، قلب، عروق، بینایی و شنوایی دانش آموزان مورد پایش قرار گرفت.
اضافه وزن 40 درصد دانش‌آموزان تهرانی
حسن محمدی، معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران نیز می‌گوید: با اجرای طرح «کوچ» (کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان) حدود ۴۰ درصد دانش‌آموزان پایتخت دارای اضافه وزن و چاقی هستند. براساس اطلاعات پژوهش‌های انجام شده در سال ۱۳۹۵ حدود ۲۱ درصد دانش‌آموزان کشور چاق بودند.
وی افزود: با اجرای این طرح از یک میلیون و ۱۳۹هزار و ۷۴ دانش‌آموز ۶ تا ۱۸ ساله مشمول طرح، در غربالگری اولیه طی سه هفته قد، وزن و شاخص توده بدنی یک میلیون و ۲۶ هزار و ۸۴۶ نفر، ۹۰.۱۵ درصد دانش‌آموزان اندازه‌گیری شد و به پنج گروه خیلی لاغر، لاغر، وزن طبیعی، اضافه وزن و چاق تقسیم شدند که در مرحله اول، کودکان و نوجوانان 6 تا 18 ساله ۱.۴۲ درصد دانش‌آموزان خیلی لاغر، ۲.۷۵ درصد لاغر، ۵۵.۴۸ درصد با وزن طبیعی، ۲۴.۵۹ درصد با اضافه وزن و ۱۵.۷۶ درصد چاق تشخیص داده است.
وی افزود: در این مرحله براساس بررسی انجام شده ۱.۳۸ درصد دانش‌آموزان دختر در گروه‌های خیلی لاغر، ۲.۸۴ درصد لاغر، ۶۱.۸۶ درصد وزن طبیعی، ۲۳.۲۷ درصد اضافه وزن، ۱۰.۶۶ درصد چاق و ۱.۴۶ درصد دانش‌آموزان پسر در گروه‌های خیلی لاغر، ۲.۶۶ درصد لاغر، ۴۸.۶۹ درصد وزن طبیعی، ۲۶ درصد اضافه وزن و ۲۱.۱۹ درصد چاق بودند.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران اظهارداشت: نتایج پایش و غربالگری اولیه نشان داد که بیش از ۳۰ درصد دانش‌آموزان کشور در گروه‌های چاق و اضافه وزن قرار دارند که این آمار در شهر تهران، بیش از ۴۰ درصد بود و زنگ خطری به صدا درآمد.
وی با اشاره به اجرای مرحله دوم طرح «کوچ» از نیمه دوم بهمن و هفته اول اسفند سال 99گفت: در کل کشور در مرحله اول ۱۳ میلیون دانش‌آموز و در مرحله دوم ۱۱میلیون دانش‌آموز پایش شدند.
محمدی افزود: نتایج غربالگری و پایش کل کشور در زمینه دانش‌آموزان لاغر و کمتر از وزن طبیعی، حدود ۶ درصد و در تهران کمتر از سه درصد بود، براساس نتایج به دست آمده چاقی و اضافه وزن در بین دانش‌آموزان پسر بیشتر از دختران است.
توصیه‌هایی برای کاهش وزن کودکان چاق
دکتر گلبن سهراب متخصص تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: یکی از شایع‌ترین دلایل اضافه وزن در کودکان سبک غلط زندگی، کم تحرکی و پرخوری است که بخاطر همین مساله بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت نوع ۲، پرفشاری خون، افزایش چربی‌های خون، بیماری‌های کبدی و بیماری‌های تنفسی از جمله بیماری‌های مزمنی است که ممکن است کودکان به آنها مبتلا شوند.
سهراب افزود: مواردی مانند آسیب به سلامت روان، اضطراب، افسردگی، عدم پذیرش توسط همسالان، اعتماد به نفس پایین و موفقیت‌های تحصیلی کمتر در کودکان و نوجوانانی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند بیشتر مشاهده می‌شود.
این متخصص تغذیه ادامه داد: فعالیت بدنی روزانه 60 دقیقه‌ای، تشویق دانش‌آموزان و کودکان به بازی‌های پرتحرک، به حداقل رساندن تماشای تلویزیون، تنظیم برنامه غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین و موادمعدنی، محدود کردن دسترسی کودکان به تنقلات پرکالری، تشویق به مصرف لبنیات و ورزش به عنوان مهمترین موضوعاتی است که باید والدین آن را جدی بگیرند.
سهراب با اشاره به اینکه میزان کاهش وزن مجاز برای کودکان ۲ تا ۵ سال، نیم کیلوگرم در ماه و برای کودکان ۶ تا ۱۱ سال حداکثر یک کیلوگرم در ماه است تاکید کرد: نوجوانان بالاتر از ۱۲ سال مجاز به کاهش یک کیلوگرم در هفته هستند، اصلاح رژیم غذایی کودکان با اعمال تغییرات در برنامه غذایی روزانه امکان پذیر است.
وی تصریح کرد: داشتن خواب کافی برای پیشگیری از اضافه وزن و بروز چاقی از دیگر توصیه‌هایی که باید به آن توجه کرد چون مطالعات نشان داده که کودکانی که به اندازه کافی می‌خوابند کمتر مبتلا به چاقی می‌شوند.