به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، آلودگی هوا جنبه‌های مختلفی دارد و تقریبا تمام ابعاد زندگی شهروندان را در فصول سرد سال تحت تاثیر قرار می‌دهد. این زیان‌ها تنها ضرر به سلامت جسمی نیست بلکه خسارت آلودگی هوا به سازه‌های ملک‌های شهر، صنعت گردشگری کشور، بازار‌هایی همچون چوب و ماهیگیری تا اقتصاد کشور گستره دارد که هرکدام از این زیان‌ها می‌تواند به بخشی از زندگی ایرانیان آسیب برساند که جای شکایت و دریافت خسارت دارد، اما جای این رسیدگی قضایی خالی است. باور کارشناسان ابعاد زیان‌های ناشی از آلودگی هوا به دلیل اینکه نامحسوس هستند غالبا مورد پیگیری قرار نمی‌گیرند.
حقوقدانان و کارشناسان محیط زیست بر این باور هستند که نه تنها جنبه‌های آسیب‌های این معضل باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد بلکه خلاء‌های قانونی باید به سرعت رفع شود تا شهروندان بتوانند به لحاظ حقوقی پیگیر جبران زیان‌های ناشی از این مساله باشند.
در این باره پیمان حاج محمود عطار، حقوقدان و وکیل دادگستری در گفتگو با رکنا تصریح کرد: در فصل سوم اصول قانون اساسی عنوان شده است که رعایت حقوق شهروندی مردم ایران بر عهده دولت می‌باشد لذا در همین راستا ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات عنوان می‌کند هر اقدامی که تهدیدی علیه بهداشت عمومی تلقی شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی و برخی موراد دیگر ممنوع است.
آلودگی محیط زیست مجازاتی تا یک سال حبس دارد
وی با اشاره به اینکه مرتکبین این مساله چنانچه طبق قانون مشمول مجازات شدیدتری نشده باشند به حبس تا یک سال محکوم می‌شوند، افزود: این ماده دارای دو تبصره است که تبصره دوم آن به صورت مستقیم منظور قانون گذار از آلودگی‌های زیست محیطی را پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب، هوا یا خاک عنوان می‌کند به میزانی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی یا زیستی آن به طوریکه برای انسان یا سایر موجودات زنده مضر باشد، تغییر پیدا کند.
این حقوقدان عنوان کرد: تبصره یک این ماده قانونی به صورت مستقیم وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست و سازمان دامپزشکی را متولی پیگیری حقوقی این امر می‌داند و این نهاد‌ها اگر در مساله‌ای با نقض حقوق شهروندی مردم در مورد آلودگی هوا روبه رو شوند مکلف به اعلام جرم علیه شخص یا نهاد آلوده کننده هستند.
عطار گفت: نهادهای دولتی یاد شده سالهاست در این باره به وظیفه ذاتی خود عمل نمی‌کنند و متاسفانه دادستانی‌های کل و نمایندگان مجلس نیز که وظیفه نظارت بر عملکرد قوه مجریه را دارند بر این وظیفه ذاتی خود عمل نمی‌کنند و هر ساله صرفا به تعطیلی روزهای آلوده در زمستان و برگزاری چند همایش و مصاحبه اکتفا می‌کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه اراده جدی از سوی قوه مجریه چه در دولت فعلی و چه در دولت‌های گذشته برای حل معضل آلودگی هوا وجود ندارد، زیرا هیچگاه در سال‌های گذشته وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست اقدام جدی برای برخورد با این مساله انجام نداده است.
این وکیل دادگستری عنوان کرد: در پاره‌ای از موارد در سال‌های گذشته شاهد این بودیم که برخی از فعالان محیط زیست و وکلای دادگستری بابت شرایط نامناسب و کوتاهی نهادهای نظارتی اقدام به طرح شکایت کرده اند که برابر اعلام دستگاه قضایی به علت خلاء قانونی دستگاه قضایی پرونده را مختومه اعلام کرد.
آلودگی هوا به صورت مستقیم بر روی تنوع زیستی تاثیر می‌گذارد
همچنین در این باره افسانه حسنی، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرگزاری رکنا اظهار داشت: آلودگی هوا با توجه به میزان انتشار و گستردگی آن در طبیعت می‌تواند باعث تاثیر مستقیم بر روی تنوع زیستی گونه‌های موجود در طبیعت و شهر‌ها شود که همین مساله به صورت زنجیره‌ای وارد چرخه غذایی حیوانات اهلی و انسان‌ها نیز می‌شود و در برخی موارد تجمع زیستی حاصل از این آلودگی ها، شدت تاثیرات آن را افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا در بعضی مواقع می‌تواند منجر به تولید باران‌های اسیدی شود، بیان کرد: این پدیده از آثار و نتایج آلودگی هوا است و نتایج زیانباری بر اکوسیستم، حیوانات و سلامتی انسان‌ها دارد که در اغلب موارد جبران ناپذیر هستند.
حسنی ادامه داد: باران‌های اسیدی عمدتا از ترکیباتی همچون دی اکسید گوگرد و و اکسید نیتروژن تشکیل می‌شود که منشاء اغلب آن‌ها سوخت اتومبیل‌ها و کارخانه‌ها است. این گاز‌ها در هوا با قطرات باران ترکیب شده و اسید‌هایی مانند اسید سولفوریک و اسید نیتریک را تشکیل می‌دهند که نهایتا منجر به ایجاد مشکلات ریوی و قلبی در انسان‌ها می‌شود.
باران اسیدی باعث شستشوی خاک می‌شود
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: باران اسیدی مواد معدنی زیادی را در خاک و روان آب‌ها حل می‌کند و در دراز مدت منجر به فقر خاک می‌شود که این مسایل به لحاظ شاخصه‌های اقتصاد محیط زیست نیازمند مطالعات جامع و دقیقی است.
وی گفت: در مورد خاک‌های زمین‌های کشاورزی این فقر خاک توسط کود‌های شیمیایی و حیوانی قابل جبران است، اما در مورد پوشش‌های گیاهی طبیعی از جمله مراتع و جنگل‌ها این آسیب ملموس‌تر است و اثرات آن غیرقابل جبران است.
به نظر می‌رسد عزم جدی توسط ارگان‌های دولتی و نهادهای نظارتی برای حل مساله آلودگی هوا و تبعات ناشی از آن وجود ندارد و مشکلات مربوط به این حوزه تنها در مقاطعی که آلودگی هوا شدت می‌گیرد با ارایه راه حل‌های مقطعی به صورت کلینیکی درمان می‌شود و اراده‌ای برای حل ریشه‌ای آن وجود ندارد./ رکنا