۴ چالش اصلی تکمیل زنجیره محصولات پتروشیمی/علت عدم تحقق بودجه نفتی کم فروشی نیست!

اعلام میزان فروش نفت محرمانه است/آمار گمرک طی ۹ماه۲۶ میلیارد دلار است!

عماد رفیعی کارشناس انرژی و مشاور وزیر نفت در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی خطوط، درباره میزان فروش نفت اظهار کرد: این آمار به دلیل مسائل تحریمی و به دلیل آنکه ما الان در جنگ اقتصادی با آمریکا هستیم محرمانه است؛ دشمن با کنار هم گذاشتن همین آمار، شرکت‌ها و کشورهای مقصد فروش نفت ما را هدف قرار می‌دهد. اما بنابر آمار گمرک طی ۹ ماهه اخیر ۲۶ میلیارد دلار نفت فروخته شده است.

آیا وزارت نفت توانسته است هدفگذاری بودجه 1402 در میزان فروش نفت طبق را محقق کند؟

 مشاور وزیر نفت تصریح کرد: نسبت به هدف گذاری ۶۰۳ هزار میلیارد تومانی بودجه ۱۴۰۲ کمی عقب‌ هستیم اما علت آن کم فروختن نفت از سمت وزارت نفت نیست بلکه علت اصلی پیش‌بینی قیمتی است که در بودجه توسط مسئولین ذیربط قوای مجریه و مقننه محاسبه و قرار داده می‌شود. آن قیمت فروش معمولا نسبت به واقعیت اختلاف دارد. البته مسئولین تنظیم بودجه کشور، خودشان هم این را می‌دانند ولی نمی‌دانم چرا هر سال مجددا بودجه با کسری بسته می‌شود و این موضوع نه در این دوره بلکه در ادوار وجود داشته است. این اختلاف قیمت باعث عدم تحقق بودجه مورد نظر و متعاقباً کسری بودجه، خلق نقدینگی و تورم می‌شود و این خودش یک چالش بزرگ در نظام بودجه‌ریزی کشور است. پس مشکل کسری بودجه از کم بودن فروش نفت نیست، از ناتراز بودن منابع و مصارف هدفمندی و از بستن بودجه بصورت ناتراز از ابتدای هر سال است. ما باید با سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی منابع جدید درآمدی ایجاد کنیم. با سیاست‌های قیمتی با شیب ملایم اولا درآمد دولت افزوده می‌شود و ثانیا بهینه سازی مصرف اتفاق می‌افتد که منجر به صادرات بیشتر فرآورده‌ها و کسب درآمد ارزی می‌شود. با سیاست‌های غیرقیمتی نیز که باید همگی با تمرکز بر کاهش مصرف باشند مجددا صادرات فرآورده‌های نفتی اضافه می‌شود و ناترازی در بودجه و در منابع هدفمندی مرتفع می‌شود. هم‌اکنون در رکورد تاریخی تولید و صادرات نفت در دوران تحریم قرار داریم. حتی در دوران تحریم‌های اوباما که خیلی سبک‌تر از تحریم‌های ترامپ بود ما در سال 91 نهایتا 1.1 میلیون بشکه نفت فروختیم ولی الان خدا را شکر عدد فروش خیلی بالاتر از این است.

 رسیدن به ظرفیت تولید 131 میلیون تن محصولات پتروشیمی با برنامه هفتم توسعه

رفیعی با اشاره به اینکه ظرفیت تولید پتروشیمی کشور در سال گذشته 92 میلیون تن بوده که تولید واقعی در همین سال 70 میلیون تن محقق شده ادامه داد: امیدوار هستیم در پایان سال 1402 ظرفیت تولید به 96 میلیون تن و تولید واقعی نیز به 72 میلیون تن برسد.
این کار توسط 70 مجتمع پتروشیمی در حال انجام است و طبق قانونی که در برنامه 5 ساله هفتم توسعه تدوین شده  و پیش‌بینی رشد 40 درصدی؛ این عدد در سال آخر برنامه باید به 131 میلیون تن و ظرفیت واقعی نیز بین 120 تا 125 میلیون تن برسد.

نقطه های خلأ در زنجیر ارزش افزوده

مشاور وزیر نفت تصریح کرد:ما در زنجیره ارزش افزوده  پتروشیمی265 محصول داریم که در7 ماده پایه اصلی قرار می‌گیرند و به مانند نمودار درختی این 265 محصول در زیر شاخه این هفت ماده پایه اصلی پتروشیمی قرار می‌گیرد. کشور ما در هر هفت ماده پایه اصلی و اکثر حلقه‌های اصلی این زنجیره تولید کننده می‌باشد اما برنامه‌ریزی بر این است که بتوانیم به خودکفایی بیشتری در طول زنجیره برسیم. دستیابی به زنجیره ارزش برخی مواد با تعریف 21 بسته سرمایه‌گذاری مورد هدف و پیگیری شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته و این بسته‌های جذاب سرمایه گذاری به سرمایه گذاران بخش خصوصی معرفی شده است. واقعیت این است که هنوز نقاط خلأ زیادی در زنجیره ارزش افزوده محصولات پتروشیمی ما وجود دارد که عمدتاً چالش دستیابی به آنها 4 مورد زیر است:

• چالش لایسنس و طراحی مهندسی
• چالش فناوری و تجهیزات خاص
• چالش اقتصاد مقیاس در تولید و بازاریابی محصول
• چالش تامین مالی

رفیعی راهکار برطرف کردن این موارد را اینگونه بیان کرد: ابتدا برای به دست آوردن فناوری و دانش باید تعامل خود با کشورهای صاحب فناوری و همچنین ارتباط خود با مجموعه‌های دانشگاهی و علمی، اعتماد به پژوهشگاه‌های داخلی و شرکت‌های صاحب دانش فنی را باید گسترش دهیم و می‌توانیم با تجمیع تقاضای داخلی و سفارش گذاری گسترده با همکاری میان دولت و بخش خصوصی، به دستیابی به فناوری بومی کمک کرد.