روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان قانون اساسی از همایش تا اجرا نوشت: دیروز در یک همایش مرتبط با قانون اساسی که به مناسبت ۱۲ آذرماه «روز قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» برگزار شد، مقامات ارشد نظام جمهوری اسلامی بر اهمیت قانون اساسی و ضرورت اجرای آن تاکید کردند.
اصل توجه به قانون اساسی که «میثاق ملی» است و اختصاص یک روز به آن همراه با یادآوری نقش و اهمیت آن و ضرورت اجرای مفاد آن، بسیار پسندیده و لازم است. این همایش در دولتهای گذشته نیز برگزار میشد و متولیان آن دولتها نیز بر همین نکات تاکید میکردند. در آینده نیز این اقدام باید صورت بگیرد و دولتمردان و صاحبنظران در چنین همایشهائی از قانون اساسی بگویند و بر لزوم پایبندی مسئولان نظام به آن تاکید کنند.
آنچه در همایش دیروز و همایشهای سالهای گذشته و در دوران دولتهای گذشته مشاهده نشد این بود که کسی نگفت میزان پایبندیها به قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی تاکنون چقدر بوده و چه اصولی از آن معطل مانده و در زمینه عمل به کدام اصول از این میثاق ملی کوتاهی شده و میشود.
برگزارکنندگان چنین همایشهائی باید به این نکته توجه کنند که با نشست و برخاستهای تشریفاتی هیچ مشکلی حل نخواهد شد و قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی نیز با همایشهائی که خروجی آنها تشخیص میزان انحراف کارگزاران نظام از این قانون نباشد بهیچوجه تقویت نمیشود. با برگزاری این قبیل همایشها بازار کلماتی با صیغه مضارع و مستقبل گرم میشود و سخنرانان و مقالهخوانها با استفاده از «باید» و «نباید» وعدههای دلگرمکنندهای میدهند، ولی تا سال دیگر که بار دیگر در روز «قانون اساسی» همایشی دیگر برگزار میشود از عمل به این وعدهها خبری نیست که نیست.
کتاب قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران را که باز میکنی، اولین جملهای که چشمها را نوازش میدهد این آیه قرآن است که «لَقَدْ ارْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ انْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط». مقدمه قانون اساسی را که میخوانی در بخش قضاء با عبارت «ایجاد سیستم قضائی بر پایه عدل اسلامی» مواجه میشوی. در بخش قوه مجریه «رسیدن به روابط و مناسبات عادلانه حاکم بر جامعه» مطرح میشود. به اصول کلی قانون اساسی که مراجعه میکنی، در اصل اول، سخن از «حکومت حق و عدل» به میان میآورد. اصل دوم، جمهوری اسلامی را نظامی بر پایه «قسط و عدل» میداند. به فصل مربوط به قوه مقننه که سر میزنی، در اصل ۶۷ نمایندگان مجلس سوگند یاد میکنند که «به عنوان امینی عادل» از کشور و نظام پاسداری کنند.
اینهمه تاکید بر عدل، به این معناست که جامعه ایرانی باید در دوران حاکمیت نظام جمهوری اسلامی مظهر عدالت باشد. آیا در همایشهای روز قانون اساسی اصولاً به این سوال پاسخ داده میشود که جامعه امروز ما با عدالت چه نسبتی دارد و ما با این خواسته مهم که روح قانون اساسی است چه کردهایم؟ برگزارکنندگان همایش قانون اساسی به این سوال پاسخ ندادهاند و نمیدهند، ولی واقعیت اینست که در جامعه امروز ما از عدالت خبری نیست و هر روز که میگذرد ما از عدالت فاصله بیشتری میگیریم.
این روزها دستگاههای مرتبط با برگزاری انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی سرگرم فعالیتند. آیا در همایش روز قانون اساسی ارزیابی مشخصی از میزان پایبندی به قانون اساسی در برگزاری انتخاباتها و از جمله همین انتخابات به میان آمده است؟ آیا کسی سخنی از ردصلاحیتهای گسترده و خلاف قانون اساسی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ به میان آورده است؟ آیا در این همایش از همین روش انحرافی در انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۸ سخن گفته شد؟ آیا از میزان رعایت آزادی بیان، قلم، اجتماعات و حقوق شهروندی در جامعه امروز ما گزارشی واقعی و دقیق در همایشهای روز قانون اساسی داده میشود؟
گرایش به این روش، به معنای خداحافظی با افعال مضارع و مستقبل و روی آوردن به افعال ماضی در سخنان مسئولین نظام است. متاسفانه اگر افعال مضارع و مستقبل را از مسئولین بگیرند، آنها چیزی برای گفتن ندارند. همایشها باید محل ارزیابی عملکردها باشند و ضعفها را مطرح کنند تا راه برای حل مشکلات، رفع موانع و تصحیح عملکردها باز شود. از همایشهای نمایشی کاری برنخواهد آمد. قانون اساسی به اجرا نیاز دارد نه همایش.