چرا عید سعید فطر بزرگترین عید در جهان اسلام است؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، این عید، از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب می‌شود که معمولاً با تعطیلی رسمی و چند روز همراه است و مسلمانان با توجه به فرهنگ و رسوم کشور خود به جشن و سرور و برگزاری مراسم خاص دینی می پردازند. فطر به معنی بازگشت انسان به فطرت الهی، گشادن روزه و عید پس از اتمام روزه که در روز اول ماه شوال است  به وسیله جهاد با نفس اماره است. همچنین اجتماع عظیم مردم برای برپایی نماز عید نمادی از وحدت مسلمانان است. عید فطر در شهرها و روستاهای ایران نیز مانند کشور های جهان مبارک و فرخنده است و مردم با برپایی مراسم جشن و برگزاری آداب و رسوم خاص این مناسبت را به نحو شایسته برگزار می کند.

رسول اکرم درباره این عید می فرمایند: نماز عید فطر هدیه ای است از سوی من به مردان و زنان امتم، و خداوند متعال چنین هدیه ای را پیش از من به هیچکس نداده است.  ائمه اطهار نیز به پیروی از سیره رسول الله این روز بزرگ را گرامی داشته اند. آنچنانکه در جملات گهربار حضرت علی (ع) و سیره امام حسن (ع) و در صحیفه سجادیه و سخنان امام رضا (ع) از این عید یاد شده است.

در برخی شهرهای ایران رسوم عید فطر به صورت خاصی برگزار می شود. مثلاً مردم آبادان و خرمشهر در آخرین هفته ماه مبارک رمضان اقدام به خانه تکانی می کنند. در بیرجند مردم با چراغانی کردن سر در مساجد و معابر و خیابانهای شهر و محله ها به استقبال عید می روند. در قم خیابان هارا چراغانی می‌کنند و آذین می‌بندند. در کاشان نیز مردم با خانه تکانی خرید لباس نو و میوه و شیرینی دود کردن عود به استقبال عید می روند.  در بسیاری از شهرها از جمله سنندج،یزد، نطنز، مشهد، زابل و سراوان اهالی از شب بیست و هفتم تا شب آخر ماه مبارک رمضان مراسم الوداع برپا می کنند .

در کتاب کشف الاسرار آمده است: ماه نو شوال که بیند تکبیر گویند تا آن که امام در نماز عید داخل شود تکبیر از سنت های مسلمانان و برگرفته از آیات قرآن (بقره /۱۸۵) است و پیش از نماز عید فطر و شروع خطبه در خانه ها و کوچه بازار خوانده می شود. نماز عید فطر که به جماعت انجام‌میشود دو رکعت است.  صبح عید در بیشتر شهرها و روستاهای کشورمان مردم مسلمان ابتدا غسل عید فطر به جا می‌آورند سپس در هر کوی و برزن همراه با امام جماعت تکبیر گویان راهی مکان نماز عید می شوند. زکوه یا زکات  از جمله ضروریات دین اسلام است و در قرآن کریم ( بقره/ 43) در اغلب موارد با کلمه صلات همراه هم آمده است. و این زکاتی است که هر مسلمان برای خود و نفقه خورانش به مستحق می دهد. هنگام پرداخت آن مغرب به روز آخر رمضان تا ظهر روز عید فطر است و به مصرف فقرا می رسد. مثلاً در بوشهر، به فطریه سر روضه می گویند و آن را به فرد مستحق می دهند. یا مثلاً در فرنق خمین عقیده دارند هر کس که فطریه بدهد تا سال دیگر از تمام بلاها در امان است. اهالی برخی شهرها و روستاها برای روز عید فطر پخت غذا تدارک می بینند. در سمنان زرشک پلو رشته پلو و سبزی پلو پخته می شود. در روز عید در اصفهان آش رشته و در ساوه آش ترش یا آش سرکه طبخ میشود.

در منابع اسلامی،  شب عید فطر شب نزول رحمت الهی و شبی است که گناهان انسان آمرزیده می‌شود. در روایات آمده است که فضیلت این شب از شب قدر کمتر نیست.  از جمله برخی رسوم اجتماعی میان مردم شهرها و روستاها حاکم است که نشان دهنده نوعی همبستگی از ارزش‌های دینی است. مثلاً غبارروبی و شستشوی فرش مساجد یا حضور در قبرستان ها و خواندن فاتحه.

 در کشورهای اسلامی نیز عید فطر از اعیاد بسیار مهم است می‌شود و معمولاً با تعطیلی و آداب و رسوم خاصی همراه است. در مصر مسلمانان این عید را عید ارمغان بخشی نامیده اند و در شب عید حقوق مؤذنان و تلاوت کنندگان قرآن به عنوان پایان ماه بیشتر میشود. در عربستان خواندن نماز عید پوشیدن لباس های پاکیزه و پخش شیرینی از جمله مهم ترین کارهایی که مردم انجام میدهد. در کشور سوریه جشن عید فطر سه روز به طول می انجامد و مردم به یکدیگر هدیه می دهند. مسلمانان هند روز عید فطر را،  روز تمة الوداع می نامند و با لباس متحدالشکل به مساجد می روند. افغانستان نیزعید فطر را از بزرگترین اعیاد مردم محسوب می دارد و بیشتر جشن ها در کنار بارگاه امامزاده ها یا دیگر اماکن مذهبی برگزار می شود. در منطقه کشمیر نیز مسلمانان در شب عید بین مردم نقل و شیرینی پخش می کنند و روز عید مسابقاتی همچون تیراندازی برگزار می شود. همچنین روز عید فطر در مالزی تعطیل رسمی است و مسابقه بین المللی قرائت قرآن در ماه مبارک رمضان انجام می گیرد.

 در اهمیت این عید می توان در ادبیات فارسی و از زبان شعرای شیرین سخن نکته آموخت و در نوشته سفرنامه نویسان به آداب و رسوم برگزاری این عید در میان مردم در دهه‌های گذشته دست یافت. با بررسی تحلیل مراسم عید فطر میتوان به این نتیجه رسید که، این مراسم سبب انسجام و وحدت همبستگی در جامعه می‌شود . به دلیل اینکه  تمامی این رسوم از نهاد دین برخاسته و کارکردهای مثبت داشته است، برقرار مانده و و استمرار بخشیدن به آنها از طریق نهاد اجتماعی مانند خانواده مدرسه مسجد و رسانه ملی به حفظ الگوهای فرهنگی این عناصر فرهنگی می‌انجامد و وسبب تعادل و توازن جامعه میشود.