به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط ؛ با این حال به عقیده پرویز تناولی- که در حال حاضر یکی از مجسمه‌سازان مشهور و برجسته دنیا به شمار می‌آید- ایران دیگر برای شرکت در دوره جاری این رویداد هنری زمانی ندارد و به عبارت بهتر فرصت شرکت در این بینال را شاید باید برای ایران از دست رفته دانست. این در حالی است که حضور ایران در دوره گذشته بینال ونیز در سال ۲۰۱۹- با آثاری که تلاش داشتند تصویری از گذشته، حال و آینده ایران را به نمایش بگذارند- چنان جذاب بود و توانسته بود توجه هیات ژوریِ و رسانه‌های خارجی را به خود جلب کند که ماهنامه هنری «آرت نیوزپیپر» با انتشار گزارشی، پاویون ایران را در میان جذاب‌ترین‌های این نمایشگاه بزرگ هنری قرار داد و رسانه‌های دیگر نیز به معرفی پاویون کشورمان در دوسالانه ونیز پرداختند...
موانع اصلی حضور ایران
پرویز تناولی که تاکنون بارها و بارها در بینال ونیز حضور داشته؛ عقیده دارد که قواعد و قوانین حاکم بر فعالیت هنری در ایران مانع حضور جدی در چنین رویدادهایی است. به گفته تناولی؛ «برخی از کشورها در بینال ونیز که هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود، یک غرفه رسمی دارند- که معمولا توسط یک موزه مدیریت می‌شود که در مورد ایران موزه هنرهای معاصر تهران است. ایران البته در این بینال غرفه رسمی ندارد؛ اما اگر هم قرار بود موزه هنرهای معاصر تهران چنین غرفه‌ای را آماده کند، چون این موزه تحت نظر وزارت ارشاد است، بنابراین بعد از انتخاب آثار توسط کیوریتور غرفه، باید به دنبال مجوز ارشاد نیز برود و موازین و قوانین ارشاد را نیز دخیل بکند- که همین مراحل باعث می‌شود فرصت از دست برود و هنرمندان ایرانی شانس حضور در چنین رخدادی را از دست بدهند».
ما چرا نیستیم؟!
پرویز تناولی شرکت در بینال ونیز را افتخاری بزرگ برای هنرمندان می‌داند- که البته «اغلب کشورها هم ارزش و اهمیت آن را می‌دانند» و «گاه حتی با یک هنرمند در بینال ونیز حضور می‌یابند تا پیشرفت هنری کشور خود را به بهترین وضع ممکن به دنیا معرفی کنند».
این مجسمه‌ساز با اشاره به این که «ایران پس از انقلاب تنها در چند دوره بینال ونیز شرکت کرده- که اولین بارش در زمان مدیریت دکتر علیرضا سمیع‌آذر در موزه هنرهای معاصر تهران بود» یکی از دلایل غیبت ایران را در بینال ونیز، علاوه بر مسایل مدیریتی، مالی می‌داند: «در نبود غرفه دائمی هر بار در هر دوره بینال دولت ایران باید بودجه‌ای تعیین کرده و مکانی را اجاره کند. در این میان با توجه به دوره شش ماهه جشنواره و گران بودن ونیز، بودجه اختصاص داده شده در اغلب مواقع کفاف اجاره ۶ ماهه مکان، حمل و نقل آثار به ونیز، بازگشت و استخدام و رسیدگی به کارمندان غرفه را نمی‌دهد- و همین هم حضور ایران را در این بینال غیرممکن می‌کند».
تاریخ بینال ونیز
دوسالانه یا همان بینال ونیز نمایشگاهی از آثار هنری معاصر است که هر دو سال یک‌بار در سال‌های فرد در شهر ونیز ایتالیا برگزار می‌شود. این رویداد دوسالانه که از سال ۱۸۹۵ برای ارائه هنر جدید از سراسر دنیا تأسیس شده؛ نمایشگاهی بزرگ از هنرهای معاصر است- که به مرور با گسترش این نمایشگاه، آثار منحصر به هنرهای تجسمی نمانده و حوزه‌های دیگر را هم شامل شده- و به این دلیل هم هست که امروز در بینال ونیز شاهد فیلم، موسیقی، تئاتر و معماری نیز هستیم. ولی با این حال دوسالانه ونیز در ابتدا با هدف حمایت از هنرهای تجسمی معاصر و آوانگارد و به‌اصطلاح هنرِ پیشرو راه افتاده بود...
ایران در ونیز
در نزدیک به ۱۲۰ سالی که از برگزاری این رویداد می‌گذرد؛ حضور ایران در بینال ونیز به تعداد انگشتان دو دست نیز نمی‌رسد. در واقع ایران در مجموع ۸ دوره در ونیز شرکت داشته- که از این میان ۲ دوره قبل از انقلاب و ۶ دوره بعد از انقلاب بوده است.
در دوره جاری یا به عبارت در دوره پنجاه‌ونهم بینال ونیز هم با این که نام ایران به صورت رسمی در فهرست کشورهای شرکت‌کننده ذکر نشده، ولی با این حال آثار چند هنرمند ایرانی از سوی نهاد‌ها و کشورهای مختلف در این رویداد به نمایش درآمده است. مسعود اخوان جم، فیروز فرمانفرمائیان و بیتا رضوی از جمله این هنرمندان هستند...
فیروز فرمانفرمائیان، شهروند فرانسوی ایرانی‌الاصل، به عنوان نماینده قرقیزستان برای اولین پاویون این کشور را با اثری با عنوان «دروازه‌های توران» ارائه کرده است. این اثر به میراث مشترک قبیله‌ای عشایر تورانی قرقیز می‌پردازد، یک قبیله ایرانی در عصر اوستایی (حدود ۶-۴ قرن پس از میلاد) که سرزمین «تور» را اشغال کردند. شری هوسپیان، هنرمند ایرانی‌الاصل آمریکایی نیز که علاوه بر مجسمه‌سازی و طراحی، در عکاسی و کلاژ فعالیت می‌کند، با هفت اثر جدید خود در بخش نمایشگاهی ونیز حضور دارد. آثار او اغلب به مسائل انسانی و هویتی مربوط می‌شود.
در بخش دیگری از دوسالانه ونیز، نمایشگاهی به سرپرستی زیبا اردلان برگزار می‌شود که شامل آثاری از چندین هنرمند، از جمله ارغوان خسروی، هنرمند ایرانی است. این نمایشگاه آثار متنوع و قابل‌تاملی را گرد هم می‌آورد و شامل برخی همکاری‌های بین‌رشته‌ای در زمینه موسیقی و هنرهای تجسمی است.
بیتا رضوی، از هنرمندان ایرانی‌الاصل دیگر حاضر در پنجاه و نهمین نمایشگاه ونیز است. او با اثری مشترک با کریستیا نورمان، به نمایندگی از استونی در این رویداد شرکت دارد. رامین و رکنی حائری‌‌زاده و حسام رحیمیان نیز هنرمندان ایرانی دیگری‌اند که با پروژه مشترک خود به نام «آلوویوم» در پنجاه و نهمین فستیوال ونیز حضور یافته‌اند. این پروژه که جوایز متعددی کسب کرده است، حاصل همکاری بین یک مرکز تخصصی هنری در شهر تورین ایتالیا و گروه هنری مستقر در دبی است.
