به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، هفتم دی‌ماه سالروز تشکیل نهضت سوادآموزی و روز سوادآموزی در تقویم شمسی ما، هر ساله یادآور تدبیر و حکمت بی‌مثال بزرگمردی است که بحق آینده روشن کشور و استقلال آن را مبتنی بر تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا و در گرو آگاهی مردم در سایه سوادآموزی و مبارزه با جهل می‌دانست. بر این اساس تشکیل نهضت سوادآموزی به فرمان امام خمینی (ره) یکی از ثمرات بی‌بدیل انقلاب اسلامی و جزو میراث ماندگار آن حضرت است؛ میراثی که در هیاهوی دنیای مدرن امروز همچنان پابرجا مانده و با جدیت در حال پیگیری است. همچنین یکی از مسائلی که در اسلام نیز تأکید فراوانی بر آن شده تعلیم و تربیت است. توجه به آموختن و یادگیری همواره در دوران‌های مختلف مورد توجه دین مبین اسلام بوده به طوری که در این زمینه آیات و روایات بسیاری داریم که نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه آموزش در مکتب آسمانی اسلام است.
تاریخچه سوادآموزی و تشکیل نهضت در ایران
مرور تاریخچه سوادآموزی در ایران نشان می‌دهد که مبارزه با بی‌سوادی در کشور ما سابقه‌ای دیرین دارد و سازمان‌های مختلفی نیز طی این سال‌ها در طول دوران فعالیت خود در عرصه سوادآموزی در کشورمان ایفای نقش کرده‌اند. در سال ۱۳۱۵ و همزمان با تشکیل سازمان تعلیمات اکابر به طور رسمی فرآیند باسواد کردن بزرگسالان در ایران آغاز شد و از آن زمان تاکنون به ترتیب سازمان تعلیمات اکابر (۱۳۲۰-۱۳۱۵)، سازمان آموزش سالمندان (۱۳۳۵-۱۳۳۲)، سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳-۱۳۳۵)، کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی (۱۳۵۵-۱۳۴۳)، سازمان جهاد ملی سوادآموزی (۱۳۵۷-۱۳۵۵) و نهضت سوادآموزی (۱۳۵۸ تاکنون) عهده دار ریشه کنی بی‌سوادی در ایران شده اند. با پیروزی انقلاب شکوهمند ایران در بهمن ۱۳۵۷، مساله محو پدیده شوم بی سوادی در کشور مورد توجه اندیشمندان، نخبگان علمی و رهبران سیاسی قرار گرفت که در رأس آنها، حکیم بزرگوار و فرزانه حضرت امام خمینی (ره) قرار داشت که با پیام تاریخی خود در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸، فرمان مبارزه با این پدیده شوم را صادر کرد. بنیانگذار انقلاب اسلامی با درک عمیق از مشکلاتی که بر اثر بی‌سوادی مردم در جامعه بروز و ظهور می‌یافت، با ارائه رهنمودهای بنیادین همه را به مشارکت در این جهاد فرهنگی عظیم دعوت کردند.
اهداف عمده سازمان نهضت سوادآموزی
سال ۱۳۶۳ دولت وقت با هدف تقویت و توسعه برنامه‌های مبارزه با بی‌سوادی در کشور اساسنامه سازمان نهضت سوادآموزی را به تصویب مجلس رساند که در آن وظیفه اصلی این سازمان، آموزش بزرگسالان در حد خواندن و نوشتن و آموختن حساب با استفاده از ابزار‌های هنری و تشویق و ترغیب بی‌سوادان و کم‌سوادان در یادگیری بیشتر جمعیت بی‌سواد کشور تعیین شد.
امام خمینی (ره) به منظور تقویت برنامه‌های سوادآموزی در کشور حجت‌الاسلام و‌المسلمین محسن قرائتی را به‌عنوان نماینده خویش در این سازمان منصوب کردند که بحق ایشان نیز طی این سال‌ها در کنار دیگر افراد دلسوز سازمان، در باسواد شدن قشر وسیعی از افراد بی‌سواد جامعه نقشی اساسی ایفا کردند. لازم به ذکر است حضرت امام (ره) در پیام‌شان جهت تشکیل نهضت سوادآموزی، دو هدف ارزشمند و گرانسنگ در دو بازه زمانی را تبیین کردند:
الف) کوتاه‌مدت: آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد
ب) بلندمدت: ارتقای آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه‌های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا.
سازمان نهضت سوادآموزی با اجرای طرح‌های مختلفی همچون طرح بسیج سوادآموزی توانست اهداف کوتاه‌مدت فرمان تاریخی حضرت امام را در ربع قرن گذشته برآورده سازد، نرخ باسوادی را در کشور افزایش دهد و در راستای نیل به اهداف بلندمدت نیز آموزش‌های توسعه‌ای (آموزش‌های پس از سواد) در ابعاد مختلف فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را با هدف کاربردی کردن سواد و برنامه‌های پس از سوادآموزی، اطلاعی‌رسانی و آگاه‌سازی و آموزش حرفه‌ای درآمدزا به مورد اجرا گذارد که به تبع این اقدامات، درصد قابل توجهی از افراد بزرگسال جامعه در گروه سنی زیر ۴۵ سال (گروه مولد جامعه) باسواد شده‌اند.
سوادآموزی ایران در مقایسه با جهان
از جمله دستاورد‌های مهم و بااهمیت نهضت سوادآموزی پس از پیروزی انقلاب اسلامی پیشی گرفتن آمار این سازمان در نرخ رشد باسوادی از میانگین جهانی است؛ در گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر، سال ۱۳۵۷ که سال پیروزی انقلاب اسلامی است، نرخ افراد باسواد در ایران۳۶ درصد بود در حالی که میانگین جهانی آن ۶۹ درصد بوده است، اما طبق آخرین سرشماری و با توجه به آمار و اطلاعات درج شده در یونسکو، نرخ باسوادی سال ۲۰۱۶ و در جمعیت گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر در جهان ۸۲.۲ درصد بوده که ایران با داشتن ۸۶ درصد باسوادی در این گروه سنی، ۳.۸ درصد بالاتر از میانگین جهانی قرار دارد. در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال ایران با داشتن نرخ باسوادی ۹۷.۴ درصدی، ۶ درصد از میانگین جهانی در این گروه سنی بالاتر قرار گرفته است. همچنین در این مدت، دنیا شاهد رشد ۱۳.۲درصدی باسوادی بوده در حالی که ایران در این زمینه رشد ۵۰ درصدی داشته است. روند توسعه نرخ باسوادی در کشور از رشد بسیار خوبی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برخوردار بوده است به نحوی که از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۵ در گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر با رشد ۴۹.۹ درصدی سواد و در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال با رشد ۴۱.۳ درصدی در نرخ‌های باسوادی مواجه هستیم.
آینده روشن نهضت سواد آموزی
سازمان نهضت سوادآموزی در طول این سال‌ها که از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی می‌گذرد، همواره توسعه و گسترش فرهنگ و سواد را سرلوحه کار خود قرار داده است و طرح‌ها و برنامه های وسیعی نیز در سطوح مختلف برای اقشار بی‌سواد و کم سواد جامعه در این مدت داشته است که توفیق‌های چشمگیری هم در این زمینه‌ها به دست آورده است. مرور نتایج طرح‌های اجرا شده و فعالیت‌های سازمان نهضت سوادآموزی طی سال‌های پس از پیروزی نوید آینده‌ای روشن برای ایران اسلامی را می‌دهد؛ آینده‌ای که ریشه‌کنی بی‌سوادی در تمام شهر‌ها و روستا‌های کشور و استقلال فرهنگی که خواسته بنیانگذار کبیر ایران بوده در آن دست‌یافتنی‌تر از هر زمانی می‌شود.
