گرانی و نابسامانی در بازار اقلام خوراکی از سال گذشته تشدید و در سال ۱۴۰۱ به مرحله‌ای رسیده است که مردم برای تأمین ما یحتاج سفره‌های خود نگران‌تر از قبل شده اند.
گرانی مواد غذایی در سال ۱۴۰۰ معیشت بیشتر مردم را به مخاطره انداخت. آخرین اطلاعات آماری مرکز آمار ایران، نشان می‌دهد؛ نرخ تورم ماهانه اسفند ۱۴۰۰ برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب ١.٧ درصد و ١.١ درصد بوده است.
اما دلایل گرانی بی‌سابقه مواد غذایی چیست؟
نابسامانی و افزایش قیمت‌ها در یک سال گذشته نه فقط در ایران بلکه در سراسر جهان اتفاق افتاده است. در واقع نخستین عامل تأثیرگذار به دوره شیوع کرونا و اعمال قرنطینه به دولت‌ها باز می‌گردد. اما علاوه بر افزایش نرخ جهانی، عوامل داخلی تأثیر گذار بر قیمت مواد غذایی در ایران کم نیست.
تحریم‌ها، کاهش بارش‌ها، خشکسالی، محدودیت مبادلات مالی و بی مدیریتی‌های داخلی شرایط گرانی یکسال گذشته را به سال جدید انتقال داد. به موجب این شرایط هزینه‌های تولید با گرانی مواد اولیه، سوخت، حمل‌ونقل و. بیش از سال‌های گذشته بروز داده شد.
عنایت الله حقگو که از بنکداران مواد غذایی در تهران است در رابطه با گرانی اقلام غذایی به پایگاه خبری تحلیلی خطوط گفت: نرخ محصولات غذایی در طول دو سال اخیر رشد چند برابری داشته و در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ رشد انفجاری تجربه کرده است.
وی ادامه داد: برنج، روغن، گوشت، نان و لبنیات به عنوان اصلی‌ترین مواد غذایی مورد احتیاج مردم رشد چشمگیری داشته و این گرانی در سال جدید نیز از همان ابتدای سال در بازار خود را نشان داد.
به گفته حقگو؛ بازار موادغذایی در سال ۱۴۰۰ گرانی عجیبی را تجربه کرده است، اما متأسفانه همین رویه و یا شدید‌تر در بازار مواد خوراکی را در سال ۱۴۰۱ به گونه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این فعال در بازار مواد غذایی با اشاره به اینکه در بازار مواد خوراکی به وفور وجود دارد، گفت:، اما گرانی مواد غذایی باعث کاهش خرید مردم شده و اکثر آنان بخش‌های زیادی از خوراکی‌ها را از سبد خانوار خود خارج کرده اند.
وی تأکید داشت: محصولات در بازار وجود داردف، اما گرانی مانع رسیدن این محصولات به دست مصرف کننده نهایی شده است.
حقگو با اشاره به اینکه عوامل تآثیر گذار بر گرانی مواد غذایی قابل کتمان نیست، گفت: مدیریت ضعیف بر نحوه تعیین قیمت‌ها و دست انداز‌های ایجاد شده توسط دلالان و سوء استفاده کنندگان، بازار را از وضعیتی که هست متشنج‌تر می‌کند.
وی ادامه داد: شاید در بیشتر کشور‌ها گرانی مواد غذایی موجب نگرانی دولت‌ها شده باشد، اما برای مقابله با وضعیت موجود، سیاست‌های کوتاه و بلند مدت برنامه ریزی شده است.
این فعال در بازار مواد غذایی تأکید داشت: متأسفانه در کشور ما فضا برای رانت و سوء استفاده کنندگان بیش از هر فضای دیگری مساعد است. همین موضوع گرانی مواد غذایی را تشدید و بحرانی‌تر کرده است.
وی تأکید داشت: سودجویان به بهانه افزایش نرخ ارز، کالا‌های انبار شده را گران راهی بازار می‌کنند و این نوع دیگری از سود جویی در بازار مواد غذایی است.
گرانی مواد غذایی تا کجا پیش می‌رود؟
دلایل گرانی‌های اخیر و راهکار‌های مقابله با آن سوالی بود که پایگاه خبری تحلیلی خطوط از اسماعیل خضرایی تولید کننده مواد خوراکی فعال در یکی از شهرک‌های صنعتی تهران پرسید؛ وی در پاسخ به این سوال گفت: انگیزه تولید کننده به دلیل گرانی تولید بسیار ضعیف شده و رغبت برای تولید به دلیل عدم و یا تأخیر در بازگشت سرمایه بسیار کاهش یافته است.
این فعال بازار مواد غذایی با اشاره به تأثیر کرونا، تحریم‌ها و انتظارات برجامی بر موج گرانی‌ها در یکی دو سال اخیر گفت: نبود ثبات در وضعیت اقتصاد کشور عامل اصلی جهش‌های بی منطق قیمت‌ها در بازار مواد غذایی است.
وی تصریح می‌کند: نرخ هزینه‌های تولید در بحث کالا‌های اساسی مانند لبنیات، برنج، شکر و نان افزایش داشته است. هرچند خشکسالی و کاهش واردات مواد اولیه برای تولید مواد غذایی عاملی بر گرانی‌ها شد، اما عدم نظارت و مدیریت صحیح بر بخش تأمین و تهیه مواد اولیه، بار هزینه‌ها در بخش تولید و انتقال آن به دوش مصرف کننده را تشدید کرده است.
خضرایی یادآور شد: بار گرانی تولید همواره بر دوش تولید کننده بوده و دولت کمترین حمایت را از این بخش داشته است.
وی تصریح داشت: افزایش قیمت‌ها بدون هیچ دلیل منطقی هزینه خانوار‌ها را بیشتر کرده و در نهایت قدرت خرید را کاهش داده است. همین وضعیت سلامت و معیشت مردم را دچار بحران خواهد کرد که برای جبران آن زمان و هزینه زیادی را صرف می‌کند.