بخش اول
حقوق دولتی معادن کوچک و بزرگ متفاوت است/مصوبه 1402تمدید مصوبه 1401بود!
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، در حاشیه افتتاحیه دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی ایران رضا محشتمی‌پور، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صمت به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
سوال: حضور شرکت های معدنی به ویژه دانش‌بنیان‌ها در این نمایشگاه چه تاثیری بر معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری بخش معدن و صنایع معدنی خواهد داشت؟
با توجه به اینکه شرکت‌های صاحب تکنولوژی و دانش‌بنیان‌ها در این نمایشگاه حضور دارند، فرصتی برای ایجاد تبادل اطلاعات در حوزه نیاز و فناوری در کشور می‌باشد. بخش معدن کشور در سالهای گذشته رشد بسیار خوبی داشته است. اگر بخواهیم در مورد آینده این بخش نیز صحبت کنیم عمده تمرکز باید بر روی توسعه فناوری باشد و لذا طبیعتا این نمایشگاه یکی از فرصت‌های مهمی است تا شرکت‌های توانمند بتوانند توانایی‌هاشان را عرضه کنند. ضمن آنکه این نمایشگاه نسبت به پارسال بسیار بهتر شده که امیدواریم این روند رو به رشد، در سالهای بعدی نیز ادامه پیدا کند.
سوال: شما در همایش افتتاحیه نمایشگاه از ماده معدنی راهبردی یا حیاتی سخن به میان آوردید که در حال حاضر ایران آن را هبه می‌کند یعنی کار از خام فروشی نیز گذشته که در حد هبه مطرح می کنید. اگر ممکن است کمی این مسئله را توضیح دهید؟
آن چیزی که به شدت نیازمند به تمرکز است رسیدن به فناوری‌های فرآوری محصولات حیاتی از عناصر نادر است
تاکید من این است که بحث خام فروشی را دقیق استفاده کنیم. ما در کشور به معنی صنایع پایه و فرآوری‌های اولیه چندان خام فروشی نداریم، بلکه درصد مواد معدنی که به صورت خام از کشور خارج می شود بسیار پایین است. آن چیزی که به شدت نیازمند تمرکز است رسیدن به فناوری‌های فرآوری محصولات حیاتی از عناصر نادر است.
به دلیلی تحریم‌هایی که از سالهای گذشته مواجه بودیم، در تامین فراوری با مسائل و مشکلاتی روبه رو شده‌ایم، اما همان مشکلات باعث ایجاد هسته‌های خوب در کشور شده و کارهای خوبی پیش رفته است به طوری که مواد به صورت آزمایشگاهی در حال کار شدن هستند که امیدواریم این روش سرعت گیرد. ما این را نقطه تمرکز اصلی بخش معدن در سالهای بعد می‌دانیم چون در بخش فرآوری‌های پایه رشد بسیار خوبی چه کمی و چه کیفی داشته‌ایم.
اما امروزه نیاز داریم وارد یک حوزه جدید شویم و آن، فرآوری عناصر نادر است. عناصر حیاتی که در کشور کمتر به آن پرداخته شده به دلیل مسئله بازار هم بوده است. مثلا اگر الان لیتیوم را در کشور تولید کنیم باید بازار لیتیوم هم باشد. این مسائل به یک هماهنگی و رشد همزمان نیاز دارد. این موضوعی است که باید تمرکزمان را روی آن بگذاریم و یک مقدار هم از تجربه گذشته فاصله بگیریم.
سوال: ظاهرا موضوع ماشین‌آلات یکی از اصلی‌ترین مشکلات معدن است. وزارت صمت در این زمینه چه فعالیتی انجام می‌دهد؟ حتی مطرح است دولت از فناوری‌های نوین کشورهای دیگر استفاده نمی‌کند. شما این صحبت را تایید می‌کنید؟
اولا که دولت معدنکاری نمی‌کند پس این که می‌گویید دولت از فناوری‌های نوین استفاده کند، قرار نیست دولت استفاده کند. در بازار فناور‌ی‌ها چه در ماشین آلات چه سایر مسائل، بخش خصوصی فعالیت دارد. دولت مصرف‌کننده ماشین‌آلاتی که شما می‌فرمایید، نیست، دولت نقش حامی را دارد.
هرکسی به هر مقداری که در توانش باشد می‌تواند ماشین‌آلات معدنی وارد کند و هیچ عامل محدودکننده‌ای در مقررات و قوانین نیز وجود ندارد.
البته، ما در سال‌هایی متاسفانه محدودیت‌هایی در رابطه با ماشین‌آلات داشته‌ایم که این یک بحران در کشور ایجاد کرد، اما این ممنوعیت‌ها در حال حاضر برداشته شده و تنها محدودیت مربوط به حوزه‌ای از ماشین آلات است که ساخت داخل دارد. البته در این موضوع هم محدودیت کمتر شده ضمن اینکه ماشین آلات ساخت داخل در سال گذشته حمایت شد و ما رشد بیش از 100 درصدی را در ماشین آلات معدنی شاهد بوده‌ایم. هر چند اجازه واردات برای جبران کسری نیاز ماشین آلات معدنی تا حدودی داده شد البته این نمی‌تواند بدون رعایت ظرفیت‌های بازار برای بخش سازنده ماشین‌آلات باشد. همزمان سعی می‌شود این دو با هم تنظیم شوند. در حال حاضر هیچ محدودیت خاصی در واردات ماشین‌های معدنی نداریم. هرکسی به هر مقداری که در توانش باشد می‌تواند ماشین‌آلات وارد کند و هیچ عامل محدودکننده‌ای در مقررات و قوانین نیز وجود ندارد.
سوال: آیا تولید ماشین‌آلات معدنی داخلی توان تامین نیاز معدنکاران داخلی را دارد؟ چون اغلب معدنکاران می‌گویند با کمبود ماشین مواجه هستیم و نیازشان با تولید داخلی برطرف نمی‌شود؟
ما انتظار نداریم ظرفیت فعلی ماشین‌سازهای داخلی بتواند نیاز بخش معدن را تامین کند خصوصا اینکه در ماشین‌آلاتی که بخش داخلی می‌سازد علاوه بر اینکه بخشی از این ماشین‌آلات وارد معادن می‌شود، محدودیت و ممنوعیت‌های این بخش به صورت کاملی که قبلا وجود داشت، دیگر وجود ندارد، یعنی ما قاعده یک به یک را به این صورت که اگر یک معدنکار ماشین داخلی را بخرد می تواند معادل آن را هم ماشین وارد کند. این مسئله به دلیل این است که همزمان هم واردات و هم تولید داخل تقویت شود.
البته ماشین آلات داخلی هم باید رشد بسیار جدی در بخش کیفی داشته باشند. اتفاقاتی که در همین یک سال گذشته در این بخش رخ داده خوب بوده است، هم در بخش کیفی هم کمی رشدهای خوبی داشته‌ایم، اما هنوز نیاز بخش معدن فراتر از این است و باید روند رشد ادامه پیدا کند.
سوال: نسبت به تغییر فرمول حقوق دولتی معادن که ظاهرا با اعمال حقوق دولتی معین برای معدنکار کوچک و بزرگ عدالت رعایت نمی‌شود و معدنداران کوچک در حال تعطیلی هستند، چه تمهیداتی اندیشیده اید؟
حقوق دولتی برای معادن کوچک و بزرگ متفاوت است. این موضوع بیش از 7 الی 8 ماه است که در دستور کار شورای عالی معادن قرار داشته و مصوباتش صادر شده
در حال حاضر هم، حقوق دولتی برای معادن کوچک و بزرگ "واحد" نیست. شما اگر مس و فولاد را که یکی از بزرگ‌ترین برش‌های معدنی هستند، ملاحظه بفرمایید در واقع حقوق دولتی برای معادن کوچک و بزرگ متفاوت است. این موضوع بیش از 7 الی 8 ماه است که در دستور کار شورای عالی معادن قرار داشته و مصوباتش صادر شده است. البته در حال طراحی و اجرای بخش نرم‌افزاری موضوع هستند تا ان شاالله در سال آینده مدل جدیدی برای فرمول‌گذاری داشته باشیم.
در دوسال گذشته سعی شد فرمول‌ها تغییر نکند و معدنکار یک پیش‌بینی از آینده خود داشته باشد. مصوبه 1401 نسبت به 1400 تغییرات بسیار پایینی داشت و مصوبه 1402 تقریبا تمدید مصوبه 1401 بود، لذا سعی شد در این مرحله ثبات باشد. تقریبا از اواخر سال گذشته کار مطالعاتی شروع و مصوباتش هم اخذ شد. فکر می‌کنم در یکی دو ماه آینده به یک کار سیستمی نیاز داریم تا تمام موضوعات مربوط به معدن همانند اندازه معدن، حجم ذخیره و دسترسی به زیرساخت‌ها، در حقوق دولتی لحاظ شود.
بخش دوم گفتگوی معاون معدنی وزیر صمت در روزهای آتی منتشر خواهد شد ...