به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو، گفت: بر اساس آخرین اعلام وزارت نیرو (۱۶ بهمن ماه) اکنون ۱۰ استان کشور در شرایط ترسالی قرار گرفتند و بقیه استان‌های کشور در شرایط خشکسالی خفیف تا شدید هستند.
محمد درویش افزود: در مجموع میانگین ریزش‌های آسمانی کشور حدود ۹ درصد کمتر از میانگین دراز مدت ۵۴ سال گذشته بوده است، البته شرایط بارندگی چه برف و چه باران در ۴۵ روزی که از زمستان گذشته مطلوب بوده و نشان می‌دهد میانگین ریزش‌های آسمانی به شرایط نرمال نزدیک‌تر می‌شود.
وی اظهار داشت: پیش بینی‌ها حکایت از این دارد که وضعیت بارش‌ها بهتر هم خواهد شد و احتمالا امسال یک سال نرمال از لحاظ بارندگی را سپری خواهیم کرد، مدل‌های هواشناسی نشان می‌دهد که بارندگی‌ها همچنان ادامه خواهد داشت به ویژه در نیمه شمالی و شرقی کشور که وضعیت خشکسالی در آنجا‌ها بسیار شدید بود و نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده بود، اما اکنون شاهد بارش‌های خوبی در این مناطق هستیم.
وی ادامه داد: در یک هفته اخیر به ویژه بارندگی‌ها در قالب برف و باران در حوضه‌های آبریز کشور مانند حوضه آبریز دریاچه ارومیه بسیار خوب بود، همچنین در استان گیلان که خشکسالی ۳۳ درصدی حاکم بود برف و باران خوبی باریده است، استان مازندران هم شرایط مشابه‌ای دارد، پارک ملی گلستان که امسال برف نداشت هفته گذشته اولین برف را تجربه کرد و قرار است دوباره برف دیگری نیز در آنجا ببارد، در مجموع آن نگرانی‌های بسیار شدیدی که ممکن بود یک سال بی سابقه خشک داشته باشیم و حتی با جیره بندی آب برای شهروندان روبرو شویم، تقریبا برطرف شده است.
میانگین ریزش‌های آسمانی کشور حدود ۹ درصد کمتر از میانگین دراز مدت ۵۴ سال گذشته بوده است. درویش تاکید کرد:، اما اینکه این بارندگی‌ها بتواند کسری مخازن را جبران کند، به هیچ عنوان امکان پذیر نیست؛ واقعیت این است که معمولا یک چهارم بارندگی که اتفاق می‌افتد به سمت سفره‌های آب زیرزمینی می‌رود الان مثلا اگر متوسط بارندگی کشور ۱۰۹ میلیمتر باشد یک چهارم آن می‌شود حدود ۳۰ میلیمتر، در صورتی که متوسط افت سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌های کشور حدود ۲۰ تا ۲۵ متر است بنابراین با این بارندگی‌ها امسال فقط توانستیم حدود ۳۰ سانتمیتر آنرا جبران کنیم.
وی ادامه داد: در چهار دهه اخیر ۱۴۰ میلیارد متر مکعب بیشتر از میزان آبی که وارد سفره‌های آب زیرزمینی شده برداشت کردیم، ۱۴۰ میلیارد متر مکعب یعنی ۱۰ رودخانه به بزرگی کارون، بنابراین طبیعی است که نمی‌شود به این سرعت فکر کرد که می‌توانیم این تراز منفی را جبران کنیم.
وی گفت: قرار بود وزارت نیرو با اجرای طرح بزرگ تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی کسری بیلان آبی خود را که ۱۲۰ میلیارد متر مکعب بود تا پایان برنامه ششم توسعه به صفر برساند، اما در اجرای آن آنطور که باید موفق نبود، بنابراین شهروندان باید در جریان باشند که این بارندگی‌ها مانند مسکنی برای سال آبی پیش رو عمل کرده و ما برای اینکه بتوانیم بحران را از سر بگذرانیم باید منابع و داشته‌ها را مدیریت کنیم.
این فعال محیط زیست افزود: البته در این میان تغییر اقلیم خطری جدی است، چون باعث شده میانگین ریزش‌های آسمانی در بیشتر حوضه‌های آبخیز به حدود ۱۵ درصد کاهش نزدیک شود، نسبت برف به باران تغییر کند و میزان باران نسبت به برف بیشتر شود، در ادامه یخ‌ها در حال آب شدن هستند که موجب بروز سیل‌های زیادی می‌شود و در راستای آن فرسایش افزایش می‌یابد که این مساله موجب کاهش حجم سد‌ها به علت ورود رسوبات می‌شود.
وی تصریح کرد: همه این‌ها نشاندهنده این است که اگر بخواهیم مشکل را به صورت جدی برطرف کنیم باید به سراغ معرفی و حمایت از کسب و کار‌هایی که تداوم آن‌ها به آب نیاز نداشته باشد برویم، باید اقتصادی را در کشور تعریف کنیم که آب محور نباشد، باید به سراغ بالفعل کردن مزیت‌های کشور که مغفول مانده اند برویم، این مزیت‌ها بدون اینکه منابع آبی را به تاراج ببرند می‌توانند برای کشور سرمایه پایدار تولید کنند، مثلا روی آوردن به منابع تجدید پذیر یکی از این راه‌ها است، کاری که اخیرا قرار است در اصفهان آغاز شود، در این راستا قرار است یک نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی از طریق سلول‌های خورشیدی در مدت سه سال آینده ساخته شود، البته قرار بود این طرح تا پایان برنامه ششم توسعه اجرا شود و در این برنامه به صراحت جزو تکالیف دولت بود، اما محقق نشد.
وی گفت: با ایجاد این نیروگاه قرار بود پنج هزار مگاوات برق از طریق سلول‌های خورشید و بادی تولید شود که این اتفاق نیفتاد، اکنون تمام انرژی که از این طریق در کشور تولید می‌شود ۴۵۰ مگاوات است، اگر بتوانیم به عنوان کشور تولید و صادرکننده انرژی خورشیدی در منطقه معرفی شویم بسیاری از مشکلات آبی کشور برطرف می‌شود، مثلا اگر بتوانیم کمبود برق افغانستان و یا عراق را تامین کنیم مشکلات آبی ما با این کشورها کمتر می‌شود؛ آن زمان افغانستان حقابه هیرمند را در اختیار ما قرار می‌دهد، هامون رونق می‌گیرد و توان زیست پذیری زابل و سیستان و بلوچستان افزایش می‌یابد.
درویش تاکید کرد: ایران کشوری است که از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار است، به آب‌های آزاد دسترسی داریم و می‌توانیم بهترین بهره را از آن ببریم، همچنین با تقویت زیرساخت‌های گردشگری، طبیعی، تاریخی، فرهنگی، سلامت و علمی وابستگی به منابع آبی را کاهش دهیم، مثلا یکی از راه‌های درآمدزایی با توجه به توان تخصصی و علمی در کشور، ایجاد شهرک‌های سلامت است که قرار است در اصفهان راه اندازی شود.
وی گفت: در این شهرک‌ها اتباع کشور‌های همسایه را جذب می‌کنند برای اینکه پروژه‌های درمانی آن‌ها را انجام دهند که به آن توریسم سلامت گفته می‌شود؛ این کار توسط بنیاد بسکی در گنبد کاووس آغاز شده و به شهروندان کشور‌های ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان که برای درمان به این مرکز می‌آیند خدمات ارائه می‌کند؛ این رفت و آمد‌ها پول خوبی وارد کشور می‌کند باعث می‌شود پزشکان ایرانی که مهاجرت کرده اند و یا قصد مهاجرت دارند به کشور برگردند، این کار رونق اقتصادی ایجاد می‌کند بدون اینکه هوا آلوده، چاه آب بیشتری حفر و سد بیشتری احداث شود بدون اینکه بدهکاری اکولوژیکی افزایش یابد./ ایرنا