به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط؛ تنوع زیستی، بافت زنده سیاره ماست. زیربنای رفاه انسان در حال و آینده است و زوال سریع آن طبیعت و همه‌ی مردم جهان را تهدید می‌کند. بر اساس گزارش ارزیابی جهانی در مورد تنوع زیستی و اکوسیستمی که در یونسکو منتشر شد، تغییرات آب و هوایی، گونه‌های مهاجم، بهره‌برداری بیش از حد از منابع طبیعی، آلودگی و شهرنشینی از عوامل اصلی از بین بردن تنوع زیستی در سطح کره زمین است. بنابراین در جهان امروز وقتی صحبت از تنوع زیستی به میان می‌آید، داده‌های مربوط به زوال آن همچنان سال به سال بدتر می‌شود؛ بنابراین اقدام برای توقف این عوامل مخرب بیش از پیش ضروری است.
طبق گزارش سازمان ملل، سه چهارم از محیط خاکی کره زمین و حدود ۶۶ درصد از محیط زیست دریایی، توسط فعالیت‌های انسانی تغییر کرده است. آخرین گزارش ارائه شده این سازمان، بیان می‌کند که بیش از یک میلیون گونه جانوری و گیاهی در خطر انقراض قرار دارند. از طرف دیگر تغییرات آب و هوایی همچنان یک تهدید بزرگ برای تنوع زیستی به حساب می‌آیند، با این حال، علیرغم این واقعیت که تنوع زیستی برای بقای انسان حیاتی است، این ما هستیم که مسئول بزرگترین تهدید آن یعنی تغییرات آب و هوایی شده‌ایم.
تصویری از تخریب اکوسیستم
آمار‌های جهانی نشان می‌دهند که در هر یک ساعت ۳ گونه از تنوع زیستی نابود می‌شوند بنابراین به طور میانگین در هر روز بین۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه و در هر سال از۱۵ هزار تا ۸۰ هزار گونه در سال ناپدید می‌شوند! اگر چه این ارقام با وجود اندازه بزرگشان به نسبت تنوع گونه‌های زیستی در جهان رقمی بیش نیستند. اما اگر آن‌ها را به تصویر بکشیم، به ما م یگویند که دقیقاً اوضاع اکوسیستم جهان چقدر وحشتناک است. واقعیتی که باید تصور کنید این است که جمعیت خرس‌های قطبی در کانادا در سی سال گذشته به دلیل تغییرات آب و هوایی ۲۲ درصد کاهش یافته است. آب شدن یخ‌های قطبی باعث افزایش فواصل گرم می‌شود و این موضوع گونه‌های جانوری و گیاهی در مناطق قطبی را تهدید می‌کند. از طرف دیگر تصور کنید که بیش از ۷۴ گونه از قورباغه‌های جنگلی ابری به دلیل خشکی محیطی ناشی از گرم شدن کره زمین ناپدید شده‌اند. این دوزیستان برای جوجه کشی تخم‌های خود به شرایط رطوبتی خاصی نیاز دارند و این شرایط دیگر در بسیاری از اکوسیستم‌ها وجود ندارد. جمعیت پنگوئن آدلی در قطب جنوب طی بیست سال گذشته از ۳۲۰ جفت به ۵۴ جفت کاهش یافته است. چرا؟ افزایش ۵. ۵ درجه سانتیگراد در آن منطقه در نیم قرن گذشته، کریل‌های سخت پوست که خوراک اصلی پنگوئن‌ها هستند را مجبور به مهاجرت به سمت آب‌های سردتر کرده است، جایی که هیچ پنگوئنی نمی‌تواند به آن عمق از اقیانوس دسترسی پیدا کند.
برخی عوامل طبیعی و بسیاری از عوامل انسانی باعث شدند تا برخی از مناطق و اکوسیستم از بین بروند. تغییر کاربری اراضی به کشاورزی، تغییر کاربری اراضی به مناطق مسکونی و صنعتی، تجاوز به عرصه‌های طبیعی، آلودگی آب‌ها، تجارت حیوانات و گیاهان وحشی، بهره‌برداری بیش از اندازه از عوامل انسانی تهدید‌کننده زیستگاه‌های طبیعی در کشور ما است.
وضعیت تنوع زیستی در ایران
اول خرداد ماه روز جهانی تنوع زیستی است؛ روزی که برای جلوگیری از خطر نابودی تنوع زیستی علاوه بر بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی، ضروری است تا تک تک افراد جامعه در سبک زندگی، میزان هدر رفت منابع غذایی و انرژی تغییر ایجاد کنند. ایران به دلیل داشتن آب و هوای چهار فصل و مناطق خزری، کویری، کوهستانی و گرمسیری زیستگاه تنوع گیاهی و جانوری متنوعی است. با این حال هرچند که این آب و هوای خاص ایران ما را در جهان در موقعیت بسیار شاخصی قرار داده اما در سال‌های اخیر برخی عوامل طبیعی و بسیاری از عوامل انسانی باعث شدند تا برخی از مناطق و اکوسیستم از بین بروند. تغییر کاربری اراضی به کشاورزی، تغییر کاربری اراضی به مناطق مسکونی و صنعتی، تجاوز به عرصه‌های طبیعی، آلودگی آب‌ها، تجارت حیوانات و گیاهان وحشی، بهره‌برداری بیش از اندازه از عوامل انسانی تهدید‌کننده زیستگاه‌های طبیعی در کشور ما است.
راه‌های حفاظت از تنوع زیستی
بدون شک «ما» بخشی از راه حل کاهش خطرات و تهدیدات محیط زیست اطرافمان هستیم. در ادامه چندین راه حل برایحفاظت از محیط زیست را می‌خوانید.
۱. به هیچ عنوان به نوزادان حیوانات وحشی که در طبیعت مشاهده می‌کنید دست نزنید. جوجه پرندگان و توله‌های پستانداران به هیچ عنوان نیازی به کمک شما ندارند. مادر آن‌ها در همان نزدیکی به دنبال غذاست. لطفاً با جابه جایی، لمس یا هرگونه تماس با ان‌ها، نابودی و مرگشان را رقم نزنید.
۲. به هیچ عنوان به خزندگان و دوزیستان که به تازگی درحال خروج از خواب زمستانی هستند دست نزنید، لمس خزندگان وحشی بویژه مار‌ها می‌تواند منجر به ایجاد تعارض با آن‌ها شود و سلامت آن‌ها، شما و اطرافیانتان را به مخاطره میاندازد.
۳. لانه هیچ جانوری را در طبیعت تخریب نکنید و فاصله خود را با ورودی‌های لانه همواره حفظ کنید ( دستتان را داخل لانه جانوران نکنید)با اینکار هم سلامت خود را به خطر میاندازید و هم امنیت را از حیات وحش منطقه سلب می‌کنید.
۴. به هیچ عنوان به هیچ حیوانی غذا ندهید. تغذیه دستی منجر به نابودی اکوسیستم طبیعی و جمعیت‌های حیوانات می‌شود.
۵. بوته‌ها و درختچه‌ها را نشکنید و از ریشه خارج نکنید، خشکسالی‌های اخیر و برداشت غیراصولی و غیرقانونی از منابع آب کشور، صدمات جدی به پوشش گیاهی تمام عرصه‌های طبیعی ایران وارد ساخته است و این بحران؛ عرصه را بشدت بر حیات وحش ایران تنگ کرده است.
۶. اگر به هر دلیلی در طبیعت آتش روشن می‌کنید پس از استفاده، لطفاً از خاموشی کامل عمق کانون آتش مطمئن شوید و سپس منطقه را ترک کنید.
هرگونه آتش سوزی با عامل انسانی می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری برای عرصه‌های طبیعی و حیات وحش به دنبال داشته باشد
۷. به هیچ عنوان هیچ حیوان خانگی را در طبیعت رهاسازی نکنید!!! گلدفیش ( ماهی قرمز )، لاکپشت گوش قرمز، پرندگان خانگی و.... هیچ جایگاهی در طبیعت ایران ندارندورود آن‌ها به طبیعت ایران منجر به تبدیل شدنشان به گونه مهاجم و نابودی حیات وحش بومی کشور می‌شود.
۸. به هیچ عنوان هیچ زباله‌ای از خود در طبیعت بجا نگذارید. ویرانی‌های ناشی از حضور زباله‌های ما در طبیعت نیازی به توضیحات بیشتر ندارد!