آیا سفتریاکسون کشنده است؟ /مصرف بی رویه آب مقطر هم عوارض دارد!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط؛ همه چیز از یک پیام در شبکه های اجتماعی شروع شد. در دو هفته گذشته پیامی در شبکه‌های مجازی مبنی بر استفاده از داروی «سفتریاکسون» که منجر به فوت در بیمارستان‌های تهران و زنجان شده بود، منتشر شد. اگرچه در انتهای این خبر نام دکتر«مهدی توانا» به عنوان منبع این خبر ذکر شده بود اما پیگیری خبرنگار خطوط برای برقراری تماس با این پزشک به جایی نرسید. اگرچه در این پیام توضیح داده شده که ظاهراً علت واکنش آلرژیک بیماران نسبت به این دارو به دلیل مواد تقلبی که در تولید آن به کار رفته بوده، این در حالی است که وقتی نام سفتریاکسون را در گوگل نیز سرچ می‌کنید با خبر‌هایی مبنی بر فوت بیمارانی به دلیل مصرف این دارو مواجه می‌شوید. سفتریاکسون Ceftriaxone دارویی است که به شکل آمپول می‌باشد و برای درمان بیماری‌های مربوط به عفونت باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همین هم شد که با دکتر «حمید عمادی» رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان امام خمینی (ره) تماس گرفتیم تا عوارض و خطر مصرف این دارو را از این پزشک جویا شویم. دکتر عمادی درباره سفتریاکسون به خطوط می‌گوید: « سفتریاکسون دارویی است که تقریباً می‌توان گفت از اواخر دهه ۷۰ وارد بازار دارویی ایران شد. این دارو خیلی داروی خوب و وسیع الطیفی بود که روی طیف وسیعی از میکروب‌ها اثر می‌گذاشت. به همین دلیل با توجه به اینکه داروی بی‌خطری هم بود خیلی توسط پزشکان نسخه می‌شد. یعنی نسخه‌ای بیش از اندازه. خیلی زیاد. بنابراین وقتی یک دارویی زیاد استفاده شود احتمالاً بروز عوارض هم از آن بیشتر گزارش می‌شود. یادم است در همان دهه ۷۰ دقیقاً سال ۷۹ بود که گفتند داروی دیکلفناک هم عارضه می‌دهد. بعد گفتند دیکلفناک‌های ایرانی مشکل دارد و تولیدش را قطع کردند و قرار شد که بروند دیکلفناک را از همان کشور اصلی تولید‌کننده وارد کشور کنند؛ از سوئیس در واقع. ظاهراً سوئیسی‌ها هم پرسیده بودند چقدر از این دارو را می‌خواهید و ایران نیز پاسخ داده بود ۱۵۰ میلیون دوز. بعداً این شرکت داروسازی در پاسخ به ایران نوشته بود که احتمالاً شما اشتباه کردید ۱۵ میلیون دوز می‌خواستید و یک صفر بیشتر گذاشته‌اید. بعد گفتیم نه ما ۱۵۰ میلیون دوز می‌خواهیم! در نهایت این شرکت به ایران می‌گوید که این حجمم دارویی که شما می‌خواهید به اندازه مصرف یک سال قاره اروپا است و در ادامه نیز توضیح داده بود که بنابراین اگر شما به این اندازه آب مقطر هم استفاده کنید طبیعتا عوارض خواهد داشت. داروی سفتاریکسون هم در ان سال‌هایی که زیاد استفاده می‌شد یک سری عوارضی از آن گزارش شد. به طوری که مدتی بعد وزارت بهداشت که عوارض این دارو‌ها را گزارش می‌کرد مردم احساس کردند که داروی پرعارضه‌ای است در حالی که دارو عارضه زیادی ندارد بلکه به دلیل مصرف زیادش است که ممکن است عارضه‌ای از آن ببینیم. »

وقتی یک دارویی زیاد استفاده شود احتمالاً بروز عوارض هم از آن بیشتر گزارش می‌شود. یادم است در همان دهه ۷۰ دقیقاً سال ۷۹ بود که گفتند داروی دیکلفناک هم عارضه می‌دهد. بعد گفتند دیکلفناک‌های ایرانی مشکل دارد و تولیدش را قطع کردند و قرار شد که بروند دیکلفناک را از همان کشور اصلی تولید‌کننده وارد کشور کنند

دکتر عمادی با تأکید بر اینکه سفتریاکسون داروی بی‌عارضه‌ای است می‌افزاید: « این دارو تا چند سال پیش زیاد استفاده می‌شد و اگر شما در اینترنت مواردی از عوارضش را می‌بینید به دلیل مصرف بیش از حد بوده است. اما الان اگر یک شرکت دارو‌سازی خاص وقتی دارو را تولید می‌کرده که باعث عارضه شده ارتباطی به ماهیت سفتریاکسون ندارد. »

دکتر عمادی در پاسخ به این سؤال خبرنگار خطوط مبنی بر اینکه آیا ایرانی‌ها زیاد دارو مصرف می‌کنند درباره فرهنگ دارویی جامعه، توضیح می‌دهد: «تجربه من نشان می‌دهد که مردم، پزشکی که بیشتر در نسخه‌اش دارو می‌نویسد را پزشک حاذق‌تری می‌دانند. در حالی که اصلاً اینطور نیست. هرچند که قبلاً این مسأله بیشتر بود و الان اگر هم تقاضا کمتر شده، دلیل‌اش افزایش قیمت دارو‌ها است که شاید مردم تمایلی به تجویز بیشتر دارو نداشته باشند. اما قبلاً قیمت دارو خیلی ارزان بود و همین ارزان بودن یکی از دلایلی بود که مردم حتی اگر گلودرد هم داشته باشند از پزشک می‌خواهند تا آمپول پنی سلین به آن‌ها بدهد. خیلی‌هایشان هم خودشان به پزشک می‌گفتند که تا این آمپول را به ما ندهی حالمان خوب نمی‌شود. برخی از دکتر‌ها هم شاید وقتی می‌دیدند مجبور هستند که با بیمارشان بحث کنند، پنی سلین را هم در نسخه می‌نوشتند. »
رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان امام خمینی (ره) در پایان می‌افزاید: « من استادی داشتم به نام استاد یلدا که خدا رحمتشان کند، ‌ایشان می‌گفتند که تقوای پزشک در این است که به بیمارش کم‌تر دارو تجویز کند. در واقع این واقعیت است هرچند که فرهنگ مصرف زیاد دارو با نرخ ارزان آن ارتباط مستقیم داشت که طبیعتا الان این وضعیت فعلا به دلیل افزایش قیمت‌ها، دچار تغییراتی شده است. هرچند که در فرهنگ عمومی هنوز هم برخی‌ها تصور می‌کنند که پزشک خوب پزشکی است که نسخه‌اش پر باشد. »