به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، بانک مرکزی در ۹ بهمن ماه سال جاری دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی الحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه (پرداخت سود ماهانه) با هدف تامین سرمایه در گردش واحد‌های تولید به شبکه بانکی را ابلاغ کرد.
بر اساس دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص که به شبکه بانکی ابلاغ شده است بانک‌ها می‌توانند برای تامین سرمایه در گردش طرح‌های با بازدهی بالا اقدام به انتشار این اوراق کرده و در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه بر سود علی‌الحساب ۳۰ درصدی به خریداران این گواهی سپرده در شعب بانک‌ها پرداخت می‌شود. همچنین گفته شده ویژگی بارز این گواهی سپرده آن است که امکان بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک‌ها امکان‌پذیر است. به گفته بانک مرکزی دارندگان این گواهی می‌توانند از آن به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات بانکی استفاده کنند. بنابر این ابلاغیه بانک‌ها از روز چهارشنبه ۱۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ به مدت ۷ روز کاری اقدام به عرضه این اوراق کردند. در اولین روز اعلام این خبر توسط بانک مرکزی ۲۲۵ میلیارد تومان پول از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شد و این روند تا ۲۴ بهمن ماه بجز روزهای ۱۸، ۱۵، ۱۱ و ۲۱ بهمن ادامه داشت. بررسی نشان می‌دهد در بازه زمانی که خبر انتشار اوراق ۳۰ درصد اعلام شد یعنی از ۹ تا ۲۴ بهمن‌ماه بیش از یک همت خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت داشته‌ایم. همچنین بیش از ۲۰ همت نیز از صندوق‌های صدور و ابطالی خارج شده است. همچنین بازدهی شاخص کل نشان می‌دهد از تاریخ مذکور تا کنون بازار سرمایه رشد نداشته و منفی بوده است و در تاریخ ۹ بهمن‌ماه که ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار و ۲۶۸ بوده در تاریخ ۲۴ بهمن‌ماه به ۲ میلیون و ۹۰ هزار و ۱۰۸ واحد رسیده است. طبق آمار و اطلاعات به‌دست آمده تا ۲۵ بهمن‌ماه نزدیک به ۲۵ همت خروج نقدینگی از صندوق‌های صدور و ابطالی داشته‌ایم.
خروج ۲۵ همت از صدور ابطالی‌ها
محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص معتقد است ابلاغیه بانک مرکزی روی ETFها چندان تاثیر منفی شدیدی نداشته است اما بیشترین تاثیر آن روی صندوق‌های صدور و ابطالی بزرگ داشته و در این دوره حدود ۲۵ همت پول از آن‌ها خارج شده است. اکثر یونیت هولدرهای صندوق‌های ETF افرادی هستند که برای کوتاه مدت می‌خواهند پولشان تبدیل به صندوق شود و دید بلند مدت ندارند اما صندوق‌های صدور ابطالی به این شکل نبوده و در بسیاری از حالت‌ها افرادی که واحد دارند اصلا نمی‌دانند صندوق می‌خرند و تصور می‌کنند سپرده بانکی دارند. به همین دلیل در آن‌ها خروج پول بسیار شدیدتر بود و اثر آن را در حال حاضر داخل بازار سهام و اوراق بدهی می‌بینیم.
به گفته خبری‌زاد در اوراق بدهی نرخ‌های بانکی به شدت بالا رفت زیرا این صندوق‌ها برای تامین مالی خود مجبورند علاوه بر ابطال سپرده‌های بانکی خود دارایی‌های دیگر را بفروشند که بخش اندکی سهام و بخش بیشتر آن اوراق فیکس اینکام است که به شدت عرضه این اوراق زیاد شد و نرخ‌ها به بالای ۳۰ آمدند، در کنار آن سهم‌های بزرگ که اکثر صندوق‌ها به ویژه فیکس‌اینکام در پرتفوی خود سهام بزرگی دارند، شاهد عرضه عجیب حقوقی‌ها روی اسن سهم‌های بزرگ بودیم که اکثرا همین صندوق‌ها بودند وچاره ای نیز نداشتند زیرا باید پول ابطال را تهیه می‌کردند و اثر فشار آن بر بازار سهام نیز دیده شد.
خروج ادامه‌دار پول
همچنین پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت را مساله‌ای می‌داند که مدت‌هاست صندوق‌های درآمد ثابت درگیر آن بوده‌اند و این موضوع جدیدی نیست. با توجه به وضعیت نه چندان جالب بورس و این که این صندوق‌ها همواره نقش رزرو بازار سرمایه را بازی می‌کردند و با حال بازار سهام ارتباط داشته‌اند و همچنین با توجه به وضعیت نا مناسب بازار سرمایه که از آن مطلعیم، نه تنها ورود پول نداشته بلکه خروج پول نیز داشته‌اند.
الیاس کردی معتقد است هدف بانک مرکزی این بود که مردم را از خرید در بازارهای کالایی همچون ارز و طلا و... دور کند که موفق نیز شد و زمانی که دلار روی ۵۵ هزار تومان آرام گرفت دوباره آن را برداشت. به نظر این کارشناس بازار سرمایه با ابزارهایی که دارد نمی‌تواند به زودی پول‌هایی که به سمت اوراق ۳۰ درصدی رفته‌اند را بازگرداند. اما افرادی در صندوق‌ها هستند که برای استفاده از آن پول‌ها برنامه ریزی می‌کنند یعنی قصد دارندسیستمی درست کنند تا افرادی که نرخ‌های بالاتر برایشان جذاب‌تر است را جذب کنند. اما اینکه تا چه حدی می توانند موفق باشند سوالی است که در کوتاه مدت جواب دادن به آن بسیار مشکل است. بنابراین تاثیر این اوراق بر بازار سرمایه و صندوق‌ها را چندان بزرگ نمی‌دانم زیرا جنس و ماهیت این پول و سرمایه گذاری در آن با آنچه در اوراق سرمایه گذاری می‌کنند یکی نیست و نباید باهم مقایسه شود. بنا بر این نمی‌توان خروج پول از این صندوق‌ها را به دلیل ابلاغیه اوراق ۳۰ درصد بانک مرکزی و اجرای آن دانست.
- محمدرضا شاهوردیلو - خبرنگار
- شماره ۵۳۱ هفته نامه اطلاعات بورس