امروزه با توجه به فاصله گرفتن بسيار زياد دنياي فرزندان با دنياي والدين بسياري از صاحب نظران معتقدند که : اختلاف نسل ها به گسست نسل ها تبديل شده است . اغلب والدين از اينکه کمتر ميتوانند بر فرزندانشان تأثيري مطلوب بگذارند و فرزندانشان به حرف هاي آن ها گوش نميدهند و ارزش هاي خانوادگي را که براي والدين اهميت دارد رعايت نميکنند، گله مندند و ميپرسند چه کار کنيم تا در ارتباط با فرزندانمان تأثير گذاري بيشتر و مطلوب تري داشته باشيم ؟
در پاسخ اين سوال بايد گفت دلايل عدم ارتباط خوب ، نداشتن باورها و مهارت هاي ارتباطي مناسب است ؛ و چون آدم ها محصول عادت ها هستند بهتر است با کشف راه حل هاي جديد ارتباطي عادت ها را شکست . گام اول کسب اگاهي و اطلاعات درست و يافتن روش هاي ارتباط جديد و موثر است.
درتعریف ارتباط می توان گفت : هر نوع عملی که بوسیله‌فردی انجام شود که طی آن فرد دیگری بتواند آنرا درک کند ارتباط عبارت از فن انتقال اطلاعات، افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به‌شخص دیگر است.
ارتباط موثر به چه معناست ؟
ارتباط موثر رابطه اي است که در آن شخص به گونه اي عمل ميکند که در آن علاوه بر اينکه خودش به خواسته هايش ميرسد، افراد مقابل نيز احساس رضايت ميکنند
راه هاي کسب ارتباط موثر در خانواده : نگرش دلبستگی همدلی ابراز عواطف مثبت ( ارتباط کلامی ) ارتباط غیر کلامی پذیرش غیر مشروط
الف) نگرش عبارت است از يک روش نسبتا ثابت در فکر، احساس و رفتار نسبت به افرادو گروه ها .حال اگر ايمان يک نگرش اصلي تلقي شود، مي توان در پرتو يک تحليل عقلي آن را يک حالتي رواني دانست که در هر انساني ممکن است ايجاد شود و داراي سه مؤلفه «عقيده و شناخت »، «علقه قلبي و عاطفي» و «رفتار ظاهري» مي باشد. ايمان به خدا به عنوان يک نگرش اصلي بر زندگي خانوادگي و ارتباط اعضاي خانواده و از جمله ارتباط والدين با فرزندان ، مؤثر است .کساني که معتقدند پدر يا مادر شدن يک مسئوليت الهي يا امري مقدس است در ايجاد ارتباط و حفظ آن به شکل مطلوب و مؤثر نقش فراواني دارند; وقتی که در فرهنگ اسلامي، «فرزند» از بهترين و ارزشمندترين جايگاه ها برخوردار است و به فرزند به عنوان يک امانت از طرف خداوند در دست والدين نگاه مي شود، والدين در ايجاد و حفظ رابطه مؤثر و مطلوب از هيچ تلاشي دريغ نخواهند کرد و با تمام وجود به حفظ و استمرار ارتباط مؤثر خود با وي خواهند پرداخت و هميشه در انديشه ايجاد و گسترش بهترين و مناسب ترين شرايط براي اين امر خواهند بود .
در حقيقت ، نگرش مثبت شامل يک نوع عشق و علاقه انساني به فرزند است ; عشق توأم با احترام .
ب . دلبستگي
دلبستگي را مي توان به عنوان يک رابطه فعال ، عميق و پايدار عاطفي بين کودک و والدين تعريف کرد. در مطالعه رفتار دلبستگي که مي توان آن را آغاز رابطه عاطفي فرزند با والدين تلقي نمود، برخي پژوهشگران معتقدند تماس جسماني بلافاصله پس از تولد يک بخش اساسي و مهم از پيوند عاطفي اوليه است .
بنابر اين نظريه پردازان تمام توجه خود را به روابط مادر و کودک معطوف داشته ، مادر را به عنوان کسي که توجه ، مراقبت و احساس امنيت يا عدم امنيت به کودک مي دهد شناخته اند .
ج . همدلي
همدلي عبارت است از اجتناب از داوري در باب احساسات ديگران و در مقابل ، کوشش براي درک کامل اين احساسات از ديد آنها . همدلي غير از همدردی است . همدلي عبارت است از کوشش براي هم احساسي با ديگري براي درک احساسات وي از ديدگاه خود او. همدلي مشارکت در احساس ديگران است ، نه اظهار احساسات خود.بدون شک ، همدلي نيازمند تلاش هاي متعدد و دقيقي است .
د. ابراز عواطف مثبت
ابراز عواطف مثبت و خوشايند والدين در برخورد با فرزندان ، دوستي و علاقه آنها را پديد مي آورد و آن را افزايش مي دهد و در نتيجه ، بر استحکام و شدت روابط والدين با فرزندان مي افزايد . جامعه شناسان در بين عوامل متعددي که بر کجروري فرزندان تأثير مي گذارد چند عامل خانوادگي را شناسايي کرده اند. گذشته از ضعف نظارت مستقيم بر رفتار فرزندان که در خانواده هاي تک سرپرست احتمال بيشتري دارد، عوامل ديگري مانند ستيز و ناسازگاري پدر و مادر، نبود روابط گرم ، محبت آميز و حمايت گرانه بين والدين و فرزندان ، کجروي والدين ، بدرفتاري و خشونت آنان با فرزندان در گرايش فرزندان به کجروي و ارتکاب جرم مؤثر شناخته شده اند.
ارتباط غيرکلامي
. کلام و گفتار تنها بخشي از جريان ارتباط و تبادل نظر با ديگران است . والدين يا فرزندان ، افکار، نگرش ها و معاني مختلف را بيشتر از طريق حرکات چهره ، آهنگ حرکات و طرز نگاه کردن و بالاخره مجموعه رفتار غيرکلامي به طرف مقابل منتقل مي سازند. رفتار غيرکلامي را مي توان نيرومندتر و حتي مؤثرتر از کلمات دانست و به عبارت ديگر، مي توان گفت :ارتباط مؤثر بيش از آنکه تحت تأثير ارتباط کلامي از باشد ناشي ارتباط غيرکلامي است .
پذيرش غيرمشروط
بدين معنا که والدين ، کودک و نوجوان را آن گونه که هست بپذيرند، هر چند ممکن است رفتار او مورد پذيرش آنان نباشد. بايد به فرزند به عنوان يک شخص مستقل احترام گذاشت و براي او به عنوان يک انسان با توانايي ها و رغبت هاي خاص خود، ارج و ارزش قايل شددر گسترش روابط مطلوب ، بايد به کودک اجازه داد تا نظرات و تصميمات خويش را هر گاه و در هر زماني که ممکن باشد ابراز کند. اجراي اين امر مستلزم آن است که براي کودک حق اشتباه کردن نيز قايل شد و جز در مواردي که اين اشتباه براي خود او يا ديگران خطرناک است به او اجازه داد تا نتايج حاصل از اعمال خويش را تحمل و تجربه کند .
