به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، شاید به جرأت می‌توان گفت اصلی‌ترین صادرات ایران در چند دهه‌های اخیر نفت و گاز و فرآورده‌های این حوزه بوده است.
اقتصاد ایران به شکلی آشکار وابسته به نوسانات قیمت نفت در جهان است. امروز جنگ اوکراین و روسیه تاثیر مستقیم بر حوزه نفت و گاز ایران گذاشته است و بیشتر کشور‌های جهان چشم به خرید نفت از ایران دوخته اند.
نتیجه حمله روسیه به اوکراین در حالی صعود نفت تا سقف ۱۴۰ دلار و در نهایت عقب نشینی آن تا کانال ۹۰ دلار شد و این تنها یکی از تاثیرات یک جنگ در سوی دیگر جهان بر قیمت انرژی در جهان بوده است.
از همه مهتر وابستگی حوزه فروش نفت ایران به مذاکرات احیای برجام در وین است. موضوعی که در صورت اجرای برجام سرنوشت جدیدی را در اقتصاد کشور ورق ترسیم می‌کند.
دو سناریو برای آینده بازار نفت ایران
درهمین رابطه سیدمحمدعلی خطیبی طباطبایی نماینده اسبق ایران در اوپک و کارشناس در حوزه بین الملل نفت درگفتگو با پایگاه خبری تحلیلی خطوط می‌گوید: برای سال ۱۴۰۱ با توجه به تحولات پیش آمده نمی‌توان به صورت قطع یک حالت را پیش بینی کرد، اما برای آینده بازار نفت ایران دو سناریو پیش بینی می‌شود.
به گفته خطیبی؛ اولین سناریو تحریم هاست. اگر تحریم‌ها برداشته نشود ناگزیر باید با وضعیت فعلی و با صادرات حدود یک میلیون و دویست هزار بشکه فروش نفت را ادامه دهند.
وی تصریح داشت: سناریوی دوم، لغوتحریم‌ها ست. دراین صورت کشور می‌تواند به ظرفیت واقعی صادرات یعنی حدود دو میلیون و ۵۰۰ بشکه نفت بازگردد.
این کارشناس بازار نفت بین المللی درپاسخ به این سوال که در صورت برداشتن تحریم ها، کشور ظرفیت صادرات بیش از رقم موجود در بودجه سال را دارد، گفت: اظهار نظر در مورد مسائل فنی بسیار سخت است. اما قبل از تحریم‌ها، حدود دو میلیون و ۲۰۰ تا دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه صادرات نفت انجام می‌شد.
خطیبی ادامه داد: باید این مساله را نیز در نظر گرفت، زمانی که تولید کم می‌شود یا به طور کامل در برخی بخش ها، تولید نمی‌شود، برخی چاه‌های نفت بسته می‌شوند و یا نرخ تولید برخی چاه‌ها به شدت پایین می‌آید و برگرداندن این وضعیت به حالت گذشته هم زمان بر و هم هزینه بر است.
نماینده اسبق ایران در اوپک تبعات عدم حضور ایران در بازار ها‌ی جهانی نفت را یک بحران جدی برای اقتصاد کشور دانست و گفت: زمانی که ایران از بازار خارج شد چندین کشور جای ایران را در بازار پُر کردند. عراق، عربستان و روسیه جوابگوی مشتریان نفت ایران شدند.
موضوع احتمال بازگشت ایران به بازارجهانی یک فرصت بزرگ برای تعادل بخشی به نظام ارزآوری به کشور است. در صورت برداشتن تحریم‌ها ایران می‌تواند ظرفیت‌های از پیش تعیین شده خود را به شرط حضور مستمر و با قیمت تعیین شده اوپک در بازار بدست بیابد.
فرصت ایران در شرایط جنگ روسیه و اوکراین
خطیبی در ادامه با توجه به رشد تقاضا و بحث اوکراین و روسیه و تحریم نفت روسیه توسط آمریکا گفت: در حال حاضر فروش نفت بر تقاضای این محصول اوج گیری می‌کند. رشد تقاضای خرید نفت باعث می‌شود که همه کشور‌های تولید کننده با تمام ظرفیتشان تولید کنند و نگران مازاد تولید نفتشان نباشند.
وی تصریح داشت: مساله عدم سرمایه گذاری در کنار شیوع کرونا و ضعف شدید تقاضا، باعث کاهش شدید در تولید نفت ایران شد. ایران نیز علی رغم برخی کاستی‌ها در بعضی بخش ها، می‌تواند از تمام ظرفیت‌ها برای تولید و صادرات نفت خود استفاده کند. هرچند در سال‌های اخیر متاسفانه سرمایه گذاری مناسبی بر روی صنایع نفت و گاز و انرژی ایران صورت نگرفته ویا خیلی ضعیف اقدامات جزئی انجام گرفته است.
به گفته خطیبی؛ بازگشت به وضعیت تولید و صادرات قبل از تحریم‌ها راهی سخت نیست، اما عدم توجه به احتمال وضعیت پیش آمده از نتایج برجام و بحران روسیه و اوکراین نیاز به برنامه ریزی دقیق از سوی دولت دارد.